Η Τέχνη και ο Έρωτας είναι ίσως τα τελευταία οχυρά που αντιστέκονται στην εκλογίκευση και την ισοπεδωτική μανία του σύγχρονου πολιτισμού. Η χρησιμότητα της Τέχνης, είναι ότι δεν έχει καμία απολύτως χρησιμότητα! Με την έννοια ότι δεν είναι ένα χρηστικό προϊόν που μας προσφέρει ή εξυπηρετεί μια πρακτική ή υλική ανάγκη. Η Τέχνη ουσιαστικά εξυπηρετεί την ανάγκη έκφρασης του ανθρώπου. Σύμφωνα και με την αριστοτέλεια οπτική σκοπός της τέχνης είναι να αποδώσει την εσωτερική σημασία των πραγμάτων κι όχι την εξωτερική τους εμφάνιση. Ο άνθρωπος προσπαθεί να κατανοήσει τον κόσμο γύρω του και μέσα του μέσω της πνευματικής αναζήτησης και της δημιουργίας, περνώντας μέσα από το φίλτρο της προσωπικής εμπειρίας, αλλά και των συμβάντων της καθημερινής ζωής ή του κόσμου. Βέβαια σημαντικοί παράγοντες στην καλλιτεχνική δημιουργία είναι οι ιστορικές συνθήκες και το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο κινείται ένας δημιουργός. Τα αρχέτυπα και τα σύμβολα παίζουν σπουδαίο ρόλο στην έκφραση. Κατά τον Freud ο περιορισμός της libido(της σεξουαλικής ενέργειας) δημιουργεί πολιτισμό. Η Τέχνη εμπεριέχει πάντα τον παρατηρητή και το αντικείμενο. Ο παρατηρητής κρίνει το έργο τέχνης είτε αυτό είναι ένα γλυπτό, είτε κάποιος πίνακας ή οτιδήποτε άλλο. Τέχνη θα μπορούσαμε να περιγράψουμε κάθε δημιουργική προσπάθεια αποτύπωσης του πνευματικού κόσμου στον υλικό. Πέρα από την αναπαράσταση της πραγματικότητας (αντικειμενικής ή υποκειμενικής), η Τέχνη δεν εκτιμάται μόνο από το περιεχόμενό της αλλά και από την μορφή της, από το αισθητικό του πράγματος. Πολλοί άνθρωποι ταυτίζουν την αισθητική με το όμορφο. Στην πραγματικότητα η αισθητική είναι ένα φιλοσοφικό παρακλάδι που αναζητά το "ωραίο" αλλά και την αλληλεπίδρασή μας ερχόμενοι σ' επαφή με τα πράγματα.
Πολλές φορές έχουν γίνει συζητήσεις για το τι καθιστά μια δημιουργία "έργο τέχνης". Υπάρχουν αισθητικές αξίες σε κλίμακα ιεραρχίας ή είναι όλες ισότιμες; Μπορεί κάποιος να μιλήσει αντικειμενικά για το τι είναι έργο τέχνης και γιατί είναι καλύτερο από κάποιο άλλο; Κατά την γνώμη μου η αντικειμενικότητα κι η υποκειμενικότητα είναι ρευστές έννοιες σε αυτό το ζήτημα. Υπάρχουν διαθέσεις κι όχι οδηγός για το τι μας αρέσει ή θα πρέπει να μας αρέσει. Θεωρώ ότι στην Τέχνη δεν μπορεί να μιλήσει κανείς με επιστημονικά κριτήρια για να δικαιολογήσει τις προτιμήσεις του. Ας πούμε αν βάλουμε σε κάποιον ν' ακούσει Τσιτσάνη και Μότσαρτ χωρίς να έχει επαφή με κανέναν από τους δύο, ποιον θα θεωρήσει καλλιτέχνη και γιατί; Πέρα όλων αυτών, ας λάβουμε υπόψη πως κάποιοι διαχωρίζουν την Τέχνη σε αυτή του Συστήματος και σε αυτήν που κινείται εκτός αυτού και προσπαθεί να επεκτείνει τα όριά της, το λεγόμενο underground.
Τι έχει μεγαλύτερη αξία στην Τέχνη; Η αισθητική-ορατή-υλική μορφή της ή το συμβολικό-μη υλικό περιεχόμενό της; Στην σύγχρονη εποχή πολλοί μεταμοντέρνοι δημιουργοί προβαίνουν σε στείρες προσπάθειες καταναγκαστικής "πρωτοτυπίας" και με επιχειρήματα προσπαθούν να αναβαθμίσουν κάθε τεχνούργημά τους σε "έργο τέχνης". Μήπως τελικά όλα είναι Τέχνη; Κι αν όλα είναι Τέχνη, τότε μήπως τίποτα δεν είναι Τέχνη; Ας πούμε μπορεί να θεωρώ έργο τέχνης ένα γκράφιτι, ένα γλυπτό από καθημερινά αντικείμενα, ένα κόμικ ή ένα υπέροχα μαγειρεμένο και στολισμένο γεύμα. Ίσως γι' αυτό ξεπήδησε ο "ιδιαίτερος" κλάδος των κριτικών τέχνης. Για να μας πει δογματικά τι είναι Τέχνη και τι είναι ωραίο, ίσως ακόμη επειδή οι σύγχρονοι καλλιτέχνες δεν στηρίζουν τις δημιουργίες τους σε κάποιο θεωρητικό υπόβαθρο. Πέρα όλων αυτών, υπάρχουν όρια στην Τέχνη; Στην έκφραση; Κατά την γνώμη μου όχι. Και δεν πρέπει να υπάρχουν. Ακόμη κι όταν ένα έργο είναι ορατό σε μεγάλο κοινό δεν χρειάζεται να έχει όρια. Η Τέχνη χρειάζεται να υποστηρίζει την ελευθερία στην έκφραση, να μας γλιτώνει από την αλλοτρίωση της καθημερινότητας, να είναι εκείνο το εκστατικό συναίσθημα δημιουργίας, η λύτρωση των συναισθημάτων και η δικαίωση των σκέψεων. Η απόδραση από τους κανόνες της καθημερινής ζωής, το άγγιγμα του άυλου, το χτίσιμο της πραγματικότητας με μη συμβατικούς όρους, μακρυά από την πεζότητα. Αυτό το τελευταίο μοιάζει ως το νόημα της Τέχνης. Η Τέχνη για την Τέχνη. Η ίδια η ανάγκη του ανθρώπου να ξεπεράσει τον εαυτό του.
12 σχόλια:
θα συμφωνήσω στο ότι δεν πρέπει να υπάρχουν όρια στην τέχνη και στην προσωπική έκφραση του καθενός.Για μένα δεν είναι όλα τέχνη, το κάθε δημιούργημα υπόκειται στην δική μου υποκειμενική(ασφαλώς)αισθητική...χωρίς αυτό βέβαια να μειώνει την αξία των δημιουργών.Τέχνη είναι η απεικόνιση με οποιαδήποτε μέσα του εσωτερικού και εξωτερικού κοσμου μέσα απ'τα μάτια του δημιουργού και μόνο!Πολύ ενδιαφέρον κείμενο!Για ακόμη μια φορά!
απ' τη στιγμή που μπορούμε να τραβάμε γραμμές, μπορούμε και να ζωγραφίζουμε. απ' τη στιγμή που νιώθουμε την ανάγκη να εκφραστούμε, βρίσκουμε και τρόπους.το συναίσθημά μας μεταφέρεται είτε με τον χορό, είτε με τις νότες, είτε με τα πινέλα μας είτε με τη γραφή. ο καθένας μας με τις δυνατότητες, τις ικανότητες και τις προτιμήσεις του μπορεί να ποιεί τέχνη...η εμπορευματοποίησή της και ότι το μάρκετινγκ συνεπάγεται αποτελεί έναν προβληματισμό στο τι προωθείται κάθε φορά ως αποδεκτό, μοδάτο ή κουλτουριάρικο. αν αποστασιοποιηθούμε απ' αυτό και αφήσουμε τον εαυτό μας να δει, να νιώσει, να καταλάβει και να γευθεί, τότε η τέχνη μπορεί και να μας αγγίξει. και φυσικά, ο καθένας θα πάρει απ΄το οποιοδήποτε καλλι-τέχνημα και το ανάλογο ερέθισμα. θα δει με την ματιά του αυτό που ο ίδιος έχει μέσα του και που είναι μετουσιωμένο μπροστά του...οι ερμηνείες ίσως να δίνουν μια κατεύθυνση γι' αυτό που σκέφτηκε ο ίδιος ο καλλιτέχνης δημιουργώντας το καθετί. όμως ο εαυτός μας, έχει να μας πει πολύ περισσότερα. είναι η γενική αντίληψη των πραγμάτων, του χώρου, της διάθεσης και της στιγμής που μας κάνουν να φιλτράρουμε το καθετί δίνοντάς του και το ανάλογο νόημα....ναι, όρια στην τέχνη δεν υπάρχουν κι ούτε πρέπει γιατί ο κόσμος προχωρά μπροστά. επεκτείνει και επεκτείνεται. ανέφερες πως και ο έρωτας της μοιάζει στο σημείο που αντιστέκεται εκλογίκευση. θα συμφωνήσω γιατί αν εκλογικεύεις το πηγαίο συναίσθημα, τότε χάνεται και η μαγεία. αναρωτιέμαι όμως...ποιος δέχεται αυτή την όμορφη εξήγηση σε ορισμένες στιγμές που "τσούζουν"(:Ρ)...τι μ' έπιασε σήμερα και κέντησα σεντόνι εδώ; είναι ίσως επειδή οτιδήποτε κι αν κάνω το κάνω με...τέχνη :)));)(και με ανάλογη μετριοφροσύνη βεβαίως βεβαίως):))φιλιά βρόχινα...Υ.Γ. δεν έχει υστερόγραφο (τρόμαξες, ε;):))
Αν μπορουσα να πω τι ειναι τεχνη...Πιστευω το οτιδηποτε κανει ενας ανθρωπος για να εκφρασει αυτο που νιωθει και αυτο που σκεφτεται...Και επισης για μενα δεν υπαρχει "καλη" και "κακη" τεχνη.Υπαρχει ειλικρινης τεχνη και τιποτα αλλο.Διοτι αν η τεχνη δεν ειναι ειλικρινης χανει ολη την υποσταση της...
τέχνη και έρωτας, και η τέχνη είναι έρωτας και ο έρωτας ενέχει τέχνη...πολύ όμορφα τάβαλες!συμφωνώ απόλυτα μ' όσα λες!για μένα είναι αίσθηση τελείως προσωπική, χωρίς πως και διότι...αν τα τσουβαλιάσεις σε νόρμες, τόχασες το παιχνίδι...και βέβαια οι καλύτεροι αποδέκτες και των δυο, είναι οι "γυμνοί" άνθρωποι, με άδεια τα σακιά από προϊόντα του παρελθόντος και με ανοιχτά τα φτερά για καινούρια πετάγματα...τυχεροί όσοι το καταφέρνουν, είτε σαν δημιουργοί είτε σαν αποδέκτες!
Καλησπέρα! Σε αυτό το θέμα τα πάντα κρίνονται από το πως το προσεγγίζει κανείς.Ο Ταρκόσφκι είχε πει πως 'η τέχνη ήταν πάντα το όπλο του ανθρώπου απέναντι στα υλικά πράγματα που απειλούσαν να αφανίσουν το πνεύμα του'. Ετσι τη νιώθω και εγώ.Δεν πρέπει να υπάρχουν όρια. Τέχνη μπορεί να είναι το οτιδήποτε προέρχεται απο τη δημιουργική ορμή του ανθρώπου..Στη τελική.. για μένα η μεγαλύτερη τέχνη είναι η ίδια μας η ζωή! Καλησπέρα σου!
Θα συμφωνήσω με την προσέγγιση σου φίλε wolfheart. Η τέχνη δεν είναι κάτι απαραίτητο για να ζήσουμε, όμως την έχουμε ανάγκη για "εσωτερικούς" λόγους: μας προβληματίζει, μας ευχαριστεί, μας "τέρπει", μας αναζωγονεί. Όπως μπορείς να φας φαγητό χωρίς αλάτι, έτσι μπορείς να ζήσεις και χωρίς την τέχνη. Πιο σωστά να επιβιώνεις καΘώς το να ζεις προυποθέτει και άλλα πράγματα.Ο ορισμός του τι είναι ή τι δεν είναι τέχνη είναι από μόνος του ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο. Έχουν ειπωθεί και έχουν γραφτεί τόσα πολλά από τόσους πολλούς και φαντάζομαι ότι το ίδιο θα συμβαίνει και στο μέλλον. Απλώς παραθέτω ως τροφή για σκέψη μια ενδιαφέρουσα απόψη ενός κριτικού (Carey): "Έργο τέχνης είναι οτιδήποτε θεωρεί ο καθένας από εμάς ως τέτοιο έστω και αν είναι έργο τέχνης μόνο για εκείνον...".
Λύκε, καλησπέρααναμενόμενα εξαιρετικό το κείμενό σου. Εγώ δεν επιδιώκω ορισμό στην τέχνη επειδή πιστεύω πως απλά είναι ό,τι μπορεί να δείξει την άλλη όψη μας, τη δημιουργική, όπως έγραψαν και άλλοι φίλοι παραπάνω.Τώρα βέβαια το πράγμα περιπλέκεται όταν το συνδυάσεις με τα όρια. Και στο γράφω αυτό επειδή αναφέρεις τον "καταναγκασμό" των μεταμοντέρνων "καλλιτεχνών". Εκεί ακριβώς που κάποιες φορές τέθηκε και ζήτημα ορίων. Γιατι όσο και να προσπαθήσω δεν μπορώ να αντιληφθώ ως τέχνη το να βάφεις ζώα και να τα εκθέτεις (έχει γίνει και αυτό). Αυτό μάλλον συνιστά έγκλημα.Από την άλλη μεριά βέβαια όπως έλεγε και ο Μαρξ το έγκλημα γεννάει τέχνη, παράγει όμορφη λογοτεχνία (Σίλερ, Σοφοκλής κ.ά.). Ας ελπίσουμε λοιπόν από αυτές τις υπερβάσεις να γεννηθεί ένα ωραίο κείμενο σαν τα δικό σου.Κράτησα ιδιαίτερα το "Η τέχνη είναι για την τέχνη" γιατι το πιστεύω.Τέλος πάντων να σταματήσω εδώ λέγοντάς σου ότι θα συνεχίσω να ζωγραφίζω και να γράφω και όταν βγάλω πιτιρίδα στο κεφάλι θα με θεωρήσω και καλλιτέχνη! Έτσι ισχυριζόταν ο αγαπημένος μου Τζ. Πουτσίνι!Καλό βράδυ και σε ευχαριστώ για το όμορφο κείμενο.
Η Τέχνη ήταν, είναι και θα είναι ο πιο γνήσιος τρόπος έκφρασης των ανθρώπινων πόνων, αδυναμιών, φόβων, αισθημάτων. Ότι και όποιος καταφέρνει να αποτυπώσει ένα συναίσθημα, μια εικόνα, μαι ανυσηχία με μια δική του οπτική στα Πράγματα, γαι μένα κάνει Τέχνη. Όρια στην Τέχνη βάζει όχι όποιος δεν έχει άποψη, αλλά αυτός που φοβάται να την εκφράσει και κατα συνέπεια, να αποδεχθεί αυτή κάποιου άλλου. Θα έλεγα ότι η ανάγκη για Τέχνη συνοψίζει την συνειδητοποίηση της ίδιας μας της Φύσης, αλλά και την μεγαλοσύνη της όταν εκφράζεται μέσω αυτής.
@awakened:Ακόμη κι αυτό σηκώνει πολλή συζήτηση. Ας πούμε τι κάνει ένα έργο πιο σημαντικό από ένα άλλο; Αυτό που σίγουρα δεν σηκώνει συζήτηση είναι τα όρια. Ακόμη κι αν "προσβάλουν" θρησκευτικές, πολιτικές, κοινωνικές, πολιτισμικές ομάδες δεν γίνεται ο κάθε δημιουργός να τους σκέφτεται όλους, αν ήταν έτσι, δεν θα υπήρχε Τέχνη αφού ο καθένας θα απέκλειε στοιχεία που θα ενοχλούσαν. Προσωπική έκφραση. Το Α και το Ω.Φιλιά!@νεράιδα:Συμφωνώ.Ακόμη και σ' ένα κελί να κλείσουν έναν άνθρωπο θα βρει τρόπο να "δραπετεύσει" ακόμη κι αν χρειαστεί να σκαλίσει σχέδια με τα νύχια του στους τοίχους. Αν υπάρχει συναίσθημα και πάθος (όχι μόνο καρδιάς) νομίζω πως το εισπράττει κανείς. Θα σταθώ σ' αυτό που λες περί εμπορευματοποίησης: Μουσική, πίνακες, βιβλία, όλα έχουν πλέον τιμή. Αλλά το μεράκι της ψυχής είναι δυνατόν να εκτιμηθεί με ποσότητα; Και βέβαια το σύστημα "κουλτούρας" που "κατασκευάζει" τι θα είναι trendy στην τέχνη. Όσο για τα ψευτο-κουλτουριάρικα μου την δίνει που δήθεν πρωτοπορίες αποτελούν άλλοθι για δήθεν διανοούμενους. Ξέρεις, underground με την σφραγίδα του mainstream.Aν μιλάει στην ψυχή μας το έργο-ότι κι αν είναι- που έχουμε απέναντί μας φτάνει νομίζω. Οι ανοιχτές ερμηνείες που προσωπικά δίνει ο καθένας είναι πολύ σημαντικές, καθώς αναδεικνύουν τα συναισθήματα και φαίνεται πόσο ένα έργο έχει αντίκτυπο. Εκεί κρίνονται όλα, στην καρδιά. Βέβαια όπως λες, οι αλήθειες που "τσούζουν" συχνά περνούν από το φίλτρο της λογικής. Πόσα έργα σε εκθέσεις δεν κατέβηκαν επειδή θεωρήθηκαν "απρεπή" από τους ψευδοηθικούς; Στην άκρη οι προκαταλήψεις λοιπόν! Δεν χωράνε ούτε στην Τέχνη, ούτε στην Ζωή.Σ' ευχαριστώ για το σεντόνι, κάνει και κρύο :)Καλημέρα.
@το παιδί της πλατείας:Και όχι μόνο χάνεις την ουσία αλλά αναλώνεσαι σε φτωχούς διανοουμενίστικους συλλογισμούς. Οι κριτικοί τέχνης απορώ που σπουδάζουν για να πάρουν την "ειδικότητα" και σε περιπτώσεις κρίνουν με μια "πολιτικά ορθή" νοοτροπία. Το βλέπω αρκετά σε κριτικούς κινηματογράφου. Όλα είναι θέμα πολιτικής, όλα είναι πολιτική και φυσικά και οι επιλογές μας είναι. Εντάξει δεν μειώνω την κρίση ανθρώπων που γνωρίζουν κάτι παραπάνω σε μερικά θέματα τέχνης, αλλά προτιμώ να εμπιστεύομαι το ένστικτο, ούτε καν την κρίση. Σ' ευχαριστώ και για την αφιέρωση. Καλημέρα.ΥΓ.Θα περάσω, μπαίνω πιο λίγο αυτόν τον καιρό στο νετ. @jerronymo:Συμφωνώ με την οπτική σου και επαυξάνω. Όλα είναι θέμα ειλικρίνιας. Βέβαια υπάρχει και η στρατευμένη τέχνη, όπως και η τέχνη "κατά παραγγελία". Τελικά αν μας αρέσει κάτι αρκεί, οι αναλύσεις το φθηναίνουν. Την καλημέρα μου.
@ANEPIDOTI:Καλησπέρα! Μήπως κι ο Έρωτας δεν θέλει την Τέχνη του; Η' μήπως κι η Τέχνη δεν εμπνέεται από τον Έρωτα; Χρειάζονται και καταφύγια μακριά από τις συμβατικότητες που όλοι εγκλωβιζόμαστε καμιά φορά. Δημιουργικότητα η μαγική λέξη, ακόμα και για μικρά πράγματα. @ROADARTIST: Συμφωνώ με αυτή την οπτική. Σαν απόδραση την αντιλαμβάνομαι και κατά κάποιο τρόπο σαν αποφυγή της καθημερινής αλλοτρίωσης. Τι πιο ωραίο απ' το να προσεγγίζουμε την ίδια την ζωή, κάθε μας ασχολία με καλλιτεχνική διάθεση. Ευκαιρία να χρωματίσουμε το γκρίζο.Καλό Σ/Κ.
@Δ.Τζ:Φαντάσου φίλε Δ.Τζ. πόσοι άνθρωποι εκφράζονται μέσω της Τέχνης, λυτρώνονται, μετουσιώνουν τέλος πάντων συναισθήματα που ίσως τους έκαναν κακό αν δεν έβρισκαν διέξοδο. Από την άλλη πόσο πιο φτωχό θα ήταν το φαντασιακό του πολιτισμού μας. Πραγματικά δύσκολο να οριστεί η Τέχνη χωρίς να αποφύγει κανείς ακαδημαϊσμούς.Ωστόσο η υποκειμενικότητα της εκτίμησης όπως την εκφράζει ο Carey είναι πιο κοντά στην "οπτική" της. Αν μιλάει στην ψυχούλα μας ένα έργο, αρκεί που μας ικανοποιεί (σε οποιοδήποτε επίπεδο). Καλό Σ/Κ αγαπητέ.@Αλέκα:Γεια σου Αλέκα!Πέρα από τα όρια, μιας που αναφέρεις τους μεταμοντέρνους καλλιτέχνες, μερικές φορές απορώ, όταν π.χ σου έχει στην μέση μιας αίθουσας μια τρύπα και σου λέει "Αυτό είναι το πηγάδι της Ιστορίας", γιατί πρέπει να το αντιληφθώ ως Τέχνη αυτό; Δηλ. εντάξει, να μην υπάρχουν όρια και ούτε πρέπει, αλλά τι εξυπηρετούν τέτοιες..."δημιουργίες";Κατά την ταπεινή μου γνώμη, είναι θέμα κακογουστιάς, για να μην πω καλλιτεχνικής απατεωνιάς. Καλά, για τέτοιες κινήσεις εναντίον ζώων δεν το συζητάμε.Η Τέχνη σημαίνει κατά κάποιο τρόπο ανατροπή. Ή και το αντίστροφο. Χαίρομαι τους ανθρώπους που δημιουργούν και το γουστάρουν, τους "τρώει" την ψυχή σαν σαράκι αυτή η ανάγκη.Εγώ σ 'ευχαριστώ για τα πάντα ενδιαφέροντα σχόλιά σου. Καλό Σ/Κ.@Pronova:Η Τέχνη αν έχει όρια όπως λες συμβαίνει από την αδυναμία ανθρώπων, ομάδων ή και λαών να αποδεχθούν το διαφορετικό. Το να πει κανείς "μ' αρέσει", "δεν μ' αρέσει", να το κριτικάρει, δεκτό. Το να το πολεμήσει, μάλλον και διαφήμιση του κάνει στην τελική, οπότε πάλι το εκάστοτε έργο πετυχαίνει τον σκοπό του. Χωρίς μουσική, ζωγραφική, ποίηση, λογοτεχνία...θα είμασταν ένας πλανήτης θλιβερών όντων. Καλό μεσημέρι.ΥΓ.Συγγνώμη που αργώ χαρακτηριστικά να απαντήσω στα σχόλιά σας τον τελευταίο καιρό, ασχολούμαι λίγο με το internet, ωστόσο σας παρακολουθώ όλους.
Δημοσίευση σχολίου