Τετάρτη 29 Οκτωβρίου 2008

ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ


Η δογματική αντιμετώπιση των περισσότερων από τους τομείς της κοινωνικής ζωής είναι παραπάνω από εμφανής. Δόγματα πολιτικά, θρησκευτικά, ιδεολογικά, επιστημονικά, γνωσιακά, αισθητικά, τηλεοπτικά, δόγματα αντιδογματισμού! Άνθρωποι που πολεμούν δόγματα κρυμμένοι πίσω από τα δικά τους δόγματα, άνθρωποι που παγιδεύουν την Γνώση στον δικό τους μικρόκοσμο μετατρέποντάς την σε λιμνάζοντα νερά. Η Γνώση βέβαια δεν ανήκει σε κανέναν και οφείλει να παραμένει ελεύθερη και προσιτή σε όλους. Πολλοί άνθρωποι νομίζουν πως η δική τους άποψη είναι η μόνη σωστή, αρνούνται ν' ακούσουν μια άλλη οπτική, κλείνουν τα κανάλια του νου τους, δυσκολεύονται να δεχθούν διαφορετικές απόψεις, πολλές φορές αναγορεύονται ως "ειδικοί". Βέβαια η Γνώση δεν είναι στατική, ούτε μια κάψουλα που την καταπίνεις για να την αποκτήσεις. Χρειάζεται να έρθεις σε αλληλεπίδραση με τους άλλους και το περιβάλλον, δεν κρύβεται μόνο στα βιβλία, ούτε σε κάποιο εργαστήριο, ούτε φυσικά την διδάσκει κανένας θεός. Βέβαια, υπάρχουν αρκετοί "gatekeepers" που προσπαθούν να ελέγχουν τις πληροφορίες και να δίνουν την "επίσημη εκδοχή". Οι πιστοί ακόλουθοι των επίσημων εκδοχών βέβαια δεσμεύουν την αντίληψή τους στερούμενοι την ευκαιρία να ρίξουν κάποια οχυρά γύρω από το μυαλό τους.

Ότι συνδέεται με τον καθένα μας είναι ένα δόγμα. Βέβαια κι η παραπάνω φράση ίσως μοιάζει "δογματική" σε κάποιους. Έχοντας αυτό κατά νου, μπορούμε να πούμε με σιγουριά τι είναι "καλό" και "κακό"; Μήπως τελικά ο δυισμός αυτός που διαποτίζει την σκέψη μας είναι ένα δόγμα; Το αρχι-δόγμα; Παρακολουθώντας παρακάτω το πολύ ενδιαφέρον video περί κακού μπορούμε να συζητήσουμε κάποια πράγματα.







Το να το κλείσουμε σε θρησκευτικά, ηθικά ή φιλοσοφικά καλούπια κινδυνεύουμε να γίνουμε δογματικοί. Το ίδιο θα συμβεί αν το εξηγήσουμε μέσω της ψυχολογίας, της κανονιστικής σκοπιάς και του δικαίου, της πολιτικής διάστασης, ακόμη και μέσω της μεταφυσικής. Εξηγούμε δηλαδή πράγματα που δεν εξηγούνται εύκολα με λόγια, μέσω της στατικότητας των λέξεων και την σύμβαση των εννοιών που χρησιμοποιούμε ως εργαλεία του ανθρώπινου πολιτισμού. Είναι το Κακό κοινωνικό πρότυπο (προς αποφυγή) , μια απλή σειρά επιχειρημάτων; Όχι βέβαια. Και το ίδιο το δόγμα είναι το "κακό" ίσως. Αγαθός άνθρωπος είναι αυτός που σου λέει ότι ψάχνει την αλήθεια κι όχι αυτός που με βεβαιότητα σου μιλάει σαν να την βρήκε. Ακόμη και όσοι ασπάζονται "επαναστατικές" κουλτούρες όπως ο αναρχισμός ή ο μηδενισμός εννοείται πως είναι το ίδιο δογματικοί.

Τελικά όλα είναι δόγμα. Ο ρατσισμός, η γενίκευση, ο πατριωτισμός, η στραβή ματιά προς αυτόν που υιοθετεί μη πρέπον ντύσιμο για τα γούστα μας, η ενημέρωση από τις ειδήσεις των 8, ο πολιτικά ορθός λόγος, οι ύβρεις για τις ύβρεις, το σταυροκόπημα, η επιστημονική θεωρία, ακόμη κι αυτή η πρόταση που προσπαθεί να οριοθετήσει τι περιέχεται στην λίστα των δογμάτων, είναι δόγμα! Ας συνειδητοποιήσουμε πως δεν είμαστε "πράγματα" που περιμένουμε να μας αξιολογήσουν και να μας γεμίσουν με πληροφορίες. Ακόμη κι αυτοί που μάχονται κατά της καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων το κάνουν για να εγκαθιδρύσουν το δικό τους δόγμα. Ξεχνούν πως η Επανάσταση ξεκινά πρώτα στο μυαλό μας. Αλήθεια αν είχα την δύναμη κι αποφάσιζα να κάνω κάποιον σκόνη με ένα laser υπερόπλο για να τον μελετήσω μετά με τους φίλους μου (πάντα για το καλό της επιστήμης, της ανθρωπότητας κτλ) ή αν έκανα τα οράματά μου βιβλίο για να διδάσκεται, θα ήμουν καλός ή κακός;

8 σχόλια:

Απρόσκλητη και γοητευμένη για τον τόπο συζήτησης που ανακάλυψα-μια ώρα σε διαβάζω-μπαίνω στην παρέα σας και κατευθείαν στο θέμα.Πιστεύω πως σε τέτιου είδους κουβέντες πρέπει να οριοθετούνται και λίγο οι έννοιες και γενικά θα πω πως υπάρχει το προσωπικό καλό και κακό και απ' την άλλη το συνολικό καλό και κακό.Όσον αφορά το προσωπικό είναι αυτό που αναλογεί στην προσωπική ηθική του καθένα (παιδεία, διαπαιδαγώγηση, πολιτισμικές συνθήκες κ.λ.π.)Είναι εύπλαστο απ' την μια κι απ' την άλλη έχει και κάποιες σταθερές.Σύμφωνα μ' αυτήν την προσωπική ηθική οι άνθρωποι κάνουν κακό από μίσος, φθόνο έλλειψη σεβασμού, πράγματα που ο σοφός τα ξεπερνά με την λογική σκέψη(τάδε έφη ο πολυαγαπημένος μου Επίκουρος και ουχί εγώ...).Όσον αφορά την συνολική του υπόσταση (καλό-κακό) εκεί θα πω πως ό,τι δεν αφαιρεί ζωές, ό,τι επιτρέπει σους ανθρώπους να μην πεινάνε, να μην διψάνε και γενικά να μην εκμεταλλεύεται κάποιος ή κάποιοι πλειοψηφίες για εύκολο και ανήθικο πλουτισμό-ωχ, το πήγα μακρυά, αλλά ...πάει από μόνο του..-είναι με την μεριά του "καλού".Πρώτη επίσκεψη και...σεντόνιασα κανονικά.Τα υπόλοιπα τα εννοώ ευελπιστώντας πως γενικά έγινα καταννοητή κι έδωσα το στίγμα της άποψής μου.καλό βράδυ.

Samael, επέτρεψέ μου να αναφέρω κάποιες σκέψεις μου για το δόγμα γιατί είναι μια λέξη που δεν τη χρησιμοποιώ εύκολα.Το τι είναι αποδεκτά ορθό ή λανθασμένο το μελετά η Φιλοσοφία με την ηθική. Οπότε ότι έχει να κάνει με απόψεις ή κοινωνικά πρότυπα (καλό, κακό κλπ) που μπορεί να είναι διαφορετικά ανά λαό και γεωγραφική περιοχή, δεν τα βάζω κάτω από το δόγμα και τη στενή του έννοια. Στα μαθηματικά έχουμε αντίστοιχα το αξίωμα, ή σε άλλες επιστήμες τις θεωρίες που περιμένουν να αποδειχθούν στο εργαστήριο. Όταν είσαι μέλος μιας πχ πολιτικής ομάδας αναγκαστικά θα δεχθείς κάποιες θέσεις "δογματικά", διαφορετικά δεν υπάρχει κοινός στόχος, κοινός αγώνας.Από την άλλη μεριά η εκκλησία λέει πως το δόγμα για να είναι αυθεντικό (να περιέχει αλήθεια) προϋποθέτει τη συμμετοχή στη λατρευτική ζωή της και δεν ανήκει στη σφαίρα της λογικής πειθούς, ούτε της τυφλής υποταγής (υπάρχει ολόκληρη βιβλιογραφία για το που ανήκει). Νομίζω πως αν έκανες σκόνη κάποιον για να τον μελετήσεις θα ήσουν τουλάχιστον στην Ελλάδα ...κακός :)Καλό βράδυ!!!

Δε νομίζω ότι μπορεί κανείς εύκολα να οριοθετήσει τόσο ευρείες έννοιες όπως το κακό ή το καλό.Απ'την άλλη δεν βρίσκω πως θα μπορούσε κάποιος να διατυπώσει μια θεωρία χωρίς για τον ίδιο να είναι δογματική από την στιγμή που τον εκφράζει απόλυτα και την υπερασπίζεται με επιχειρήματα! Νομίζω πως όλη η ουσία κρύβεται στην φράση:"Πολλοί άνθρωποι νομίζουν πως η δική τους άποψη είναι η μόνη σωστή, αρνούνται ν' ακούσουν μια άλλη οπτική, κλείνουν τα κανάλια του νου τους, δυσκολεύονται να δεχθούν διαφορετικές απόψεις, πολλές φορές αναγορεύονται ως "ειδικοί".Αυτή η συμπεριφορά σίγουρα οδηγεί στον δογματικό τρόπο θέασης των πραγμάτων...Ενδιαφέρον κείμενο!

@anepidoti:Καταρχάς καλωσόρισες! Εννοείται ότι δεν χρειάζονται προσκλήσεις, εδώ όλοι είναι ευπρόσδεκτοι. :)Η διαφορά του φυσικού με το ηθικό Κακό είναι πως το μεν πρώτο είναι δυνάμεις που δεν έχουν συγκεκριμένο αποδέκτη ούτε δόλο (σεισμοί, καταιγίδες, πλημμύρες κτλ) κι εξηγούνται πλέον από την Επιστήμη, ενώ το δε βρίσκει έδαφος στην βιομηχανία καλουπιών για ανθρώπους, που εξυπηρετεί μόνο τον ευνουχισμό των επιθυμιών και την υποταγή συνειδήσεων και εξηγείται μόνο από "αυθεντίες".Σίγουρα πχ ο φόνος θεωρείται ως "κακή" πράξη αλλά ποιος θα κατηγορούσε τον πατέρα που σκοτώνει τον βιαστή της ανήλικης κόρης του; Χαίρομαι που τα είπαμε, θα τα πούμε σύντομα κι από το blog σου. Καλό βράδυ.@Radio Marconi:Σίγουρα η τοποθέτηση υπό διαφορετικό πολιτισμικό πλαίσιο αλλάζει και τις κρίσεις μας. Ας πούμε κάποιες φυλές έχουν τελετουργικά τα οποία για εμάς τους "πολιτισμένους" είναι κακά, αλλά γι' αυτούς τρόπος ζωής. Νομίζω πως η μονοπώληση της Γνώσης από την Επιστήμη μας στερεί απ' το να καταλάβουμε κάποια πράγματα μόνοι μας, υπάρχουν θεματοφύλακες που μας βάζουν φραγμούς στο τι θα μάθουμε. Ακόμη κι η εκπαίδευση είναι δογματική!Όσο αφορά τις ομάδες κατά την γνώμη μου πάντα, κοινή πορεία δεν σημαίνει χάσιμο της ατομικότητας απαραίτητα. Η θρησκεία, κάθε θρησκεία είναι ένα δόγμα με οδηγίες χρήσεως. Ακόμη κι η "ελεύθερη επιλογή" είναι δόγμα, αφού χαρακτηρίζει και κρίνει το καλό και το κακό, αφήνοντας τον πιστό ειρωνικά "ελεύθερο" να αμαρτήσει!Να είσαι καλά Marconi. Καλό βράδυ.

Υψηλή θεωρία, σε μία χώρα που ψηφίζει τον "Ζορό",και κρέμεται από το στόμα του μαυροφορεμάνου αδελφάτου.Το σύγχρονο ελληνικό δόγμα είναι ένα:"Νυν υπέρ πάρτης, ο αγών!!!"

@awakened:Ακόμη και τα λογικά επιχειρήματα κρύβουν από πίσω τους ένα δόγμα, ας πούμε ένα ιδεολογικό κάτοπτρο που παραμορφώνει τον αληθινό κόσμο. Σίγουρα το να έχουμε τα μάτια, τα αυτιά και κυρίως την καρδιά μας ανοιχτή μπορεί να είναι μια καλή αφετηρία να κρίνουμε τα πράγματα και ως εξωτερικοί παρατηρητές των όσων μας συμβαίνουν. Φυσικά δεν είναι εύκολο. Δόγμα είναι μια βάση ενός συστήματος που δεν αμφισβητείται από αυτούς που το υποστηρίζουν.Είναι δύσκολο επίσης να φέρνεις αντίρρηση εκεί που οι άλλοι δεν τολμούν καν να το σκεφτούν.Αν αρχίσει κανείς να αμφισβητεί τις ίδιες του τις απόψεις σκεπτόμενες τις άλλες πλευρές μπορεί να αρχίσει να βαδίζει τον δύσκολο δρόμο.@ερασιτέχνης άνθρωπος:Παντού και πάντα! Μεγάλη κουβέντα που δεν εξαντλείται εύκολα.Καλησπέρα!

@Thesikaleon:Δεν έχεις κι άδικο. Αλλά ευτυχώς δεν είμαστε όλοι έτσι. Πόσοι κράζουν αυτή την κατάσταση και φαντάζονται μια άλλη Ελλάδα; Αρκεί να μην γίνουμε κι εμείς δογματικοί μέσω ενός αντιδόγματος. Καλησπέρα αδελφέ.

Δημοσίευση σχολίου

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More