Είναι ορατό πλέον στους περισσότερους ανθρώπους πως πάσχουμε από έλλειψη παιδείας ως κοινωνία σε πολλούς τομείς. Από την καθημερινή ζωή, ως τον τρόπο που τοποθετούμαστε απέναντι στα γεγονότα και την εν γένει συμπεριφορά μας. Πυρήνας της παιδείας είναι το εκπαιδευτικό σύστημα. Τα σημερινά σχολειά, αντί να είναι δημοκρατικοί χώροι μέσα στους οποίους οι μαθητές και αυριανοί πολίτες να μαθαίνουν και να κατανοούν την κοινωνική δομή, τον ρόλο της εξουσίας και τον σεβασμό της διαφορετικότητας, λειτουργούν με στόχο την αναπαραγωγή των όρων του Συστήματος. Το σχολείο περνάει στα παιδιά την επίσημη θέση του κράτους ουσιαστικά. Τα βιβλία παρουσιάζουν τα θέματα μονόπλευρα και ακυρώνουν την φαντασία. Οι δάσκαλοι είναι απλά οι μεταφορείς της ύλης, που αποθαρρύνουν τους μαθητές να κριτικάρουν όσα μαθαίνουν, αφού απαιτούν απ' αυτούς για να επιβραβευτούν μέσω της βαθμολογίας, να παπαγαλίζουν και να μαθαίνουν στείρα την "επίσημα αποδεκτή αλήθεια". Η κοινωνικοποίηση στο σχολείο γίνεται μέσω της συμμόρφωσης στο πρόγραμμα και στα "θέλω" του εκπαιδευτικού συστήματος. Τα παιδιά προσεγγίζονται ως εργαλεία που απομνημονεύουν ένα σωρό άχρηστες πληροφορίες και όλα για τις εξετάσεις. Το ελληνικό σχολείο είναι απολίθωμα διοικητικών νορμών που ανταμείβει όποιον συμβάλει στην διαιώνιση της αποχαύνωσης.
Η εκπαίδευση στην Ελλάδα αλλά σε μεγάλο βαθμό και στο εξωτερικό έχει αποτύχει. Υπάρχει η ανάγκη μιας νέας κουλτούρας, μιας νέας μορφής πολιτισμού. Χρειάζεται μια νέα παιδεία που θα κινείται πέρα από τα όρια της κοινωνίας ώστε να δημιουργήσει νέες δομές κι όχι να αναμασάει τις ήδη υπάρχουσες. Αν οι μεγαλύτερες γενιές περνούν στις νέες τον δικό τους κώδικα αξιών χωρίς να αφήνουν τους νεότερους να δημιουργήσουν τους δικούς τους, τότε απλά προγραμματίζουμε ανθρώπους. Δεν γίνεται οι νέες γενιές να πατήσουν ακριβώς στα ίδια βήματα των παλαιότερων για να χτίσουν κάτι νέο. Επίσης είναι επιτακτική η ανάγκη γέννησης μιας νέας ηθικής που θα έχει επίκεντρο τον άνθρωπο. Για να ωριμάσει το παιδί-και αυριανός πολίτης-χρειάζεται να υπάρχει το κατάλληλο περιβάλλον που να το εμπνέει, να το κάνει να θέλει να δράσει και να συμμετέχει κι όχι να αρέσκεται στο να παρακολουθεί ή να επιβραβεύεται για τον βαθμό που προσαρμόζεται στους κανόνες. Ακόμη δεν γίνεται όλοι οι μαθητές να ακολουθούν το ίδιο μοντέλο σαν να είναι ίδιοι. Οι άνθρωποι δεν είναι αντικείμενα που γεμίζουν με δεδομένα και πληροφορίες. Έχουν νοημοσύνη και συναισθήματα. Το εκπαιδευτικό σύστημα φαίνεται να το αγνοεί αυτό. Χρειάζεται ένα σύστημα παιδείας (κι όχι εκπαίδευσης) που να αγαπάει τους αυριανούς πολίτες του κι όχι να τους εξαναγκάζει. Ένα σύστημα που να δημιουργεί άτομα με κριτική σκέψη και ικανά να αντιμετωπίσουν την ζωή, αλλά και τους άλλους με σεβασμό.
Μια κοινωνία που παρακμάζει δεν μπορεί παρά να παρακμάζει μαζί της και το σύστημα εκπαίδευσης αλλά και οι αξίες που το αντιπροσωπεύουν. Κάθε νέος άνθρωπος επιθυμεί να αναζητήσει, να μάθει πράγματα, να ανακαλύψει τον εαυτό του και να καλλιεργήσει τις ικανότητές του. Στην Ελλάδα αυτό δεν λαμβάνεται υπόψη, γι' αυτό παρατηρούμε ακόμη και παιδιά ευκατάστατων οικογενειών να έχουν τόση οργή μέσα τους. Τι καθοδήγηση και τι όραμα τους δίνει το σύγχρονο σύστημα; Πέρα τούτου όταν τα πρότυπα που προβάλλουν τα ΜΜΕ είναι ανόητοι χασομέρηδες, πανελίστες, παίκτες reality και τιποτολόγοι δημιουργείται μια κουλτούρα της σαχλαμάρας που δεν μπορεί να δώσει αυτό που ζητά η καρδιά ενός ανθρώπου που διαμορφώνει προσωπικότητα. Όταν σε έναν πεινασμένο δίνεις για τροφή σκουπίδια, κάποια στιγμή θα τα ξεράσει πάνω σου. Επίσης είναι απαραίτητη η αποθρησκιοποίηση του σχολείου, καθώς ένα δόγμα οποιασδήποτε μορφής δεν μπορεί να παιδαγωγεί συνειδήσεις. Κάθε πολίτης είναι ελεύθερος να αυτοπροσδιοριστεί και να διαλέξει τον δικό του πνευματικό δρόμο για την αναζήτηση της Αλήθειας. Ακόμη και τα τελετουργικά του σχολείου (βλ. πρωινή προσευχή) οδηγούν σε μια παγίωση κοινωνικών ιεραρχιών που οδηγούν μοιραία στον συντηρητισμό ή και στον εθνικισμό, αφού η ορθόδοξη πίστη θεωρείται αναπόσπαστο στοιχείο της ελληνικής ταυτότητας. Καταληκτικά, η νέα παιδεία δεν έχει ανάγκη τον ανταγωνισμό, την κατήχηση ενάντια στο ανθρώπινο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, την μονόπλευρη αντιμετώπιση του ατόμου, την διαιώνιση των ταξικών αντιθέσεων και των αξιών της καταναλωτικής κουλτούρας. Χρειάζεται σφαιρική μόρφωση, ανάπτυξη σκέψης και κριτικής ικανότητας, να επιβραβεύει την πρωτοβουλία και την δημιουργικότητα, να δίνει βάση στην επιστημονικότητα, τις τέχνες και την φιλοσοφία και κυρίως να αντιμετωπίζει κάθε μαθητή ως ξεχωριστή οντότητα. Το παθητικό, ατομικιστικό σημερινό σύστημα εκπαίδευσης δεν παράγει παιδεία και κατασκευάζει τα ιδανικά ανδρείκελα που καταναλώνουν και δεν ρωτούν, δεν πράττουν. Η ελεύθερη διακίνηση ιδεών είναι ένα απαραίτητο συστατικό και η εκπαίδευση θεμελιώδες δικαίωμα που δεν έχει καμιά εξουσία το δικαίωμα να ποδηγετεί.
9 σχόλια:
Υπέροχο κείμενο πραγματικά!Η παιδεία είναι αυτή που θέλει το σύστημα και σε καμία περίπτωση αυτή που θα έπρεπε να είναι. Όταν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί μέχρι τα μέσα περίπου του 20ου αιώνα θεωρούσαν πως η εκπαίδευση έχει ως κύριο στόχο τόσο την απομνημόνευση στείρων και θεωρητικών γνώσεων όσο και την συνέχιση του ταξικού διαχωρισμού καταλαβαίνουμε πόσο απέχουμε από το επιθυμητό. Χρειάστηκαν χρόνια μέχρι να εμφανιστούν άνθρωποι που θα τολμούσαν να αποδώσουν στην εκπαίδευση το πραγματικό της νόημα και που θα αντιμετώπιζαν το παιδί απο μια πιο ανθρωπιστική πλευρά με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην ατομικότητα του καθε παιδιού.Στην Ελλάδα παρα τις καναδυό προσπάθειες σε μεμονωμένες περιοχές δεν άλλαξε κάτι. Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στην πραγματικότητα δεν έγινε ποτέ!Τα αυστηρά και προκαθορισμένα από το κράτος Προγράμματα ελάχιστο χώρο αφήνουν στην καλή διάθεση αρκετών εκπαιδευτικών για μια πιο ουσιαστική εκπαίδευση.Αν ποτέ το κράτος αποφασίσει να δημιουργεί πολίτες με συνείδηση και ανεξάρτητους, το εκπαιδευτικό σύστημα μπορεί και θα είναι διαφορετικό μέχρι τότε όμως...
Πολύ σωστές σκέψεις, μακάρι όμως κάποιος από τους ιθύνοντες να τις συμμεριζόταν, και να έκανε κάτι έμπρακτα για να αλλάξει η κατάσταση. "Όταν σε έναν πεινασμένο δίνεις για τροφή σκουπίδια, κάποια στιγμή θα τα ξεράσει πάνω σου." Σωστά.. Το σύστημα καταρρέει, όλα αυτά τα τραγικά λάθη τα βρίσκουμε ήδη εμείς μπροστά μας, και θα τα βρουν δυστυχώς κ οι μελλοντικές γενιές.Η αληθινή γνώση είναι δύναμη. Θα το καταλάβουμε ποτέ αυτό?
όσα λες, δύσκολα θα βρουν αντίθετη άποψη...θα σταθώ στην προβολή προτύπων και θα επισημάνω πως η κοινωνία τροφοδοτείται με πρότυπα συγκεκριμένα, για ευνόητους λόγους...και δυστυχώς η πραγματικότηταενώ είναι πολύ πιο υγιής και ελπιδοφόρα, δεν...τυγχάνει ανάλογης μεταχείρισης...δηλ. πασάρεται...και εικονική πραγματικότητα!έτσι δημιουργείται φαύλος κύκλος...
Οντως η κατασταση στην παιδεια ειναι ετσι οπως την περιγραφεις.Παρ'ολα αυτα πιστευω πως ακομα και υπο αυτες τις συνθηκες ενας ανθρωπος μπορει να (αν θελει) διαμορφωσει την προσωπικοτητα του χωρις να δωσει σημασια στις απαιτησεις του συστηματος. Βεβαια σιγουρα σε μια ιδανικη κοινωνια θα επρεπε η ιδια να δινει το εναυσμα στο ατομο να το κανει αυτο.Αλλα τι ειναι ιδανικο στον κοσμο μας για να ειναι η παιδεια? Ή μηπως αν ηταν η παιδεια ιδανικη θα ηταν καλυτερος ο κοσμος μας? Σιγουρα αυτα τα δυο αλληλοεπηρεαζονται πολυ περισσοτερο απ'οτι νομιζουμε...
Φίλε μου καλησπέρα. Ψιλοχαθήκαμε τελευταία, εγώ τουλάχιστον, αλλά ξαναπερνώντας απ' το σπιτικό σου, δεν ήρθα με άδεια χέρια! :) Πετάξου εδώ να παραλάβεις το βραβείο σου. Σου αξίζει.Να είσαι πάντα καλά και να συνεχίσεις να γράφεις ενδιαφέροντα κομμάτια. Τα έχουμε ανάγκη.
Καλησπέρα.Παρότι συμφωνώ απόλυτα με το μεγαλύτερο μέρος της ανάρτησής, πιστεύω ότι πυρήνας της παιδείας δεν είναι το εκπαιδευτικό σύστημα που το κράτος επιβάλλει και θεωρείται το παραδεδογμένο μέχρι σήμερα.Ο πυρήνας της εκπαίδευσης είναι η ίδια η ζωή, σε όλο της το φάσμα. Γράφεις: "Είναι ορατό πλέον στους περισσότερους ανθρώπους πως πάσχουμε από έλλειψη παιδείας ως κοινωνία σε πολλούς τομείς. Από την καθημερινή ζωή, ως τον τρόπο που τοποθετούμαστε απέναντι στα γεγονότα και την εν γένει συμπεριφορά μας."Είναι αυτονόητο το ότι κάθε δευτερόλεπτο δεχόμαστε αμέτρητα ερεθίσματα. Επιλέγουμε ποιά από αυτά θα επεξεργαστούμε και ποιά όχι. Και τους πρωταρχικούς τρόπους επεξεργασίας τους μαθαίνουμε από την οικογένειά μας και τον στενό μας κύκλο, που αποτελείται από διάφορους ανθρώπους. Από αυτά τα πρωταρχικά ερεθίσματα καθορίζεται το πως θα εξελιχθούμε. Το σχολείο θα μπορούσε να έχει τον ρόλο της ανάπτυξης κριτικής σκέψης ανάλογα με την ψυχολογία του κάθε παιδιού, δυστυχώς όμως απέχει πολύ από αυτό τον ρόλο (και σε αυτό το σημείο συμφωνώ με αρκετά σημεία της ανάρτησής σου).Ρόλο παίζει και ο χαρακτήρας του ατόμου, ο οποίος είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει προς το καλύτερο, αλλά πολύ εύκολο να αλλάξει προς το χειρότερο, ιδιαίτερα τώρα που η οκνηρία, η λαμογιά και ο υλισμός έχουν γίνει αξίες και ιδανικά.Θα ήθελα να συνεχίσω καθώς έχω και άλλα επιχειρήματα, αλλά επειδή ένα μακροσκελές comment καταντά κουραστικό, θα περιοριστώ μόνο σε ένα περιληπτικό συμπέρασμα: πρώτα επαναστατούμε εναντίον των εαυτών μας, στη συνέχεια προσπαθούμε να κάνουμε εμάς καλύτερους καθώς σε εμάς θα μοιάσουν τα παιδιά μας και μετά προσπαθούμε να κάνουμε καλύτερο το εκπαιδευτικό σύστημα και τον οποιαδήποτε άλλο προβληματικό θεσμό ή όργανο.Κατά τα άλλα, ακόμα και μέσα σε αυτή την κοινωνία και περνώντας από αυτό το άθλιο εκπαιδευτικό σύστημα, μερικοί από εμάς κατορθώσαμε να μην χάσουμε το μυαλό και την αντίληψή μας. Ευτυχώς.
@Awakened:Καμιά εξουσία δεν θέλει τους "υπηκόους" της ενήμερους και ικανούς για όλα. Θέτεις σημαντικό θέμα με τον ρόλο του εκπαιδευτικού. Βέβαια κι αυτοί απλά διεκπεραιώνουν την δουλειά που τους έχουν αναθέσει. Λίγοι είναι αυτοί που πραγματικά ενδιαφέρονται για τα παιδιά και σπάνε το καλούπι της ύλης. Κάθε φορά η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση λειτουργεί σαν πείραμα και τα παιδιά σαν πειραματόζωα. Το κράτος δεν δημιουργεί πολίτες με συνείδηση, αυτό είναι πλέον στην διακριτική ευχέρεια του καθενός. @Roadartist:Είναι απλή λογική και αφού εγώ, εσύ ή ο οποιοσδήποτε μπορεί να σκεφτεί τρόπους για να γίνει καλύτερη η παιδεία γιατί οι ιθύνοντες δεν ασχολούνται πιο σοβαρά; Πολλοί είχαν κατηγορήσει όσους νέους βγήκαν στους δρόμους με την δικαιολογία ότι τι ταξικό θυμό έχουν; Απλά μυωπικά δεν μπορούν όσοι βγάζουν εύκολες ερμηνείες ότι η απουσία ελπίδας και έμπνευσης, προτύπων και ιδεών είναι που έχει οπλίσει το κάθε χέρι με πέτρα. Όλοι είμαστε υπεύθυνοι γι 'αυτό. Καλημέρα.
@Anepidoti:Τα πρότυπα είναι πάντα μέσα από τον χώρο της θλιβερής ελληνικής showbiz. Θέλουν να το παρουσιάσουν ότι όλοι είμαστε σαν πολτός, ίδιοι και ομοιόμορφοι. Δυστυχώς όμως αφού υπάρχουν τέτοια φαιδρά πρότυπα, υπάρχει αντίστοιχα και το κοι(ε)νό που τα στηρίζει. Όλα έγιναν αναλώσιμα. Από την στιγμή που μπορείς να τα αγοράσεις, είσαι "μέσα στα πράγματα". Καλημέρα.@Jerronymo:Κάθε άνθρωπος μπορεί μόνος του να διαμορφώσει την προσωπικότητά του, ρόλο παίζει ο χαρακτήρας, η οικογένεια, το περιβάλλον μέσα στο οποίο κινείται κ.α. Τουλάχιστον στο εξωτερικό δεν αναλώνονται στα ίδια και τα ίδια μαθήματα, ούτε οι μαθητές απασχολούνται 10 και 12 ώρες μην έχοντας χρόνο να σκεφτούν και να καλλιεργήσουν τα ταλέντα τους ή να κάνουν το χόμπι τους. Σίγουρα ο κόσμος μας ποτέ δεν θα είναι το ιδανικό μέρος για να ζει κανείς, αλλά τουλάχιστον μέσω της παιδείας και της γενικότερης συνειδητοποίησης του καθενός μας, θα ήταν καλύτερα. Το πόσο δεν μπορούμε να το ξέρουμε, εξάλλου ότι κερδίζουμε είναι πόντο με πόντο.
@Βασιλιά της μοναξιάς:Καλησπέρα βασιλιά και χαίρομαι που τα ξαναλέμε. Κι εγώ έχω χαθεί τελευταία, διαβάζω blogs που διάβαζα, αλλά πλέον δεν γράφω λόγω χρόνου. Σ' ευχαριστώ για την προτίμησή σου και τα καλά σου λόγια. Να είσαι πάντα καλά κι επιφυλάσσομαι. :)@De sou lew:Σε καλωσορίζω μιας και πρώτη φορά που τα λέμε. Έχεις δίκιο ότι η ίδια η ζωή είναι "σχολείο". Βέβαια, επειδή η αντίληψη του καθενός διαφέρει, δεν μπορούμε να βασιστούμε μόνο στην προσωπική ευθύνη, αλλά να δούμε ακόμη και τον ρόλο της οικογένειας. Συμφωνώ με την τοποθέτησή σου, άλλωστε αν ο καθένας από εμάς όταν γεννιέται είναι tabula rasa, με κάποιο τρόπο "γεμίζει". Η ιδιοσυγκρασία και τα ενδιαφέροντα κάθε ατόμου είναι διαφορετικά γι' αυτό έπρεπε να προσεγγίζει το εκπαιδευτικό σύστημα με διαφορετικό τρόπο, νομίζω πως αυτό είναι μια κοινά αποδεκτή διαπίστωση. Έχω την εντύπωση πως αν τα παιδιά διάλεγαν τα μαθήματα που θα παρακολουθήσουν και υπήρχε μια γενικότερη καλλιέργεια σε νου και πνεύμα ίσως να μην κυριαρχούσε η οκνηρία. Αν εμπνεύσεις τον άλλον να δημιουργήσει, θα το κάνει, ιδιαίτερα αν είναι νέος. Και για μένα ο πυρήνας είναι αυτό:Επανάσταση απέναντι στον εαυτό μας και ας πάψουμε να στηρίζουμε τον κάθε "τύραννο". Και μόνο που θα κατεβάσουμε το χέρι που τον στηρίζει, θα τον δούμε να γκρεμίζεται ως πύργος από τραπουλόχαρτα. Το χειρότερο είναι να αναπαράγουμε το ίδιο (αποτυχημένο)μοντέλο, τους ίδιους κανόνες και τις ίδιες αξίες. Να πολεμήσουμε το κατεστημένο με νέα "γλώσσα" κι όχι με την δικιά του. @Τάσος:Πράγματι το κομμάτι "δάσκαλος" και ποιος διδάσκει τον δάσκαλο, είναι από τα πλέον σημαντικά που πρέπει να σταθούμε. Παρατηρείται πως επικρατεί η αντίληψη ότι η δημοκρατία δεν είναι μια διαδικασία αλλά ένα συνεχές αιτούμενο. Κι αυτό ισχύει και για την παιδεία.
Δημοσίευση σχολίου