ΒLOGS: ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ Ή ΜΟΔΑ ;

Είναι παράξενο να γράφεις για κάτι με το οποίο ασχολείσαι. Το blogging ξεκίνησε το 1994, όταν ο Justin Hall ξεκινά μια πλατφόρμα με σκοπό να συλλέγει συνδέσμους για ότι θεωρεί αξιόλογο. Χαρακτηριστικά της πλατφόρμας αυτής η ανανέωση κειμένων, η επιλογή περιεχομένου από τον χρήστη και η ατομικότητα. Έτσι κάπως ξεκινάει η εποχή των blogs, όπου πολλά άτομα τα χρησιμοποιούν ως ημερολόγια για την καταγραφή της καθημερινότητάς τους. Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι και τα blogs αυξήθηκαν ραγδαία. Μπορεί κάποιος να βάλει στο φαινόμενο αυτό δίπλα την ετικέτα "δημοσιογραφία των πολιτών" και θα είναι καλό απ' την άποψη ότι οποιοσδήποτε μπορεί να μεταφέρει ειδήσεις, να θίξει κακώς κείμενα ή να γράψει κάποια ανάλυση. Βέβαια η απελευθέρωση της πληροφόρησης βρίσκει "τοίχο" καθώς δεν υπάρχει η δεοντολογία που διέπει το δημοσιογραφικό επάγγελμα. Άλλο ελεύθερη έκφραση κι άλλο ενημέρωση. Είναι διαφορετικό να υπάρχουν αποδείξεις απ' το να υπάρχουν επιχειρήματα. Τα blogs δεν είναι δημοσιογραφία, αλλά δημόσια έκθεση της ατομικότητας.

Η ευκολία του να φτιάξει οποιοσδήποτε blog δίνει την ευκαιρία σε κάθε άνθρωπο να αποκτήσει βήμα στον χαώδη κόσμο του διαδικτύου. Στο internet υπάρχει χώρος για όλους. Σε αντίθεση με τα κανάλια που στοχεύουν σε μαζικό κοινό για να μπορέσουν να το "πουλήσουν" στους διαφημιστές τους, καθώς οι μειοψηφίες είναι ασύμφορες, τα blogs αναδεικνύουν άτομα με αιρετικές και φρέσκιες απόψεις και έμπνευση. Άνθρωποι με κοινά ενδιαφέροντα ή τρόπο σκέψης δημιουργούν διαδικτυακές κοινότητες στην blog-όσφαιρα κι από μικρές μειοψηφίες γίνονται πλειοψηφία. Η δύναμη ενός blogger είναι ότι μπορεί να αναδείξει και να παρουσιάσει θέματα τα οποία αποσιωπούνται ή δεν προβάλλονται από τα παραδοσιακά μέσα. Η ομάδα των ανθρώπων που μαζεύονται στο διαδίκτυο θέλουν να ακουστεί πιο δυνατά η φωνή τους. Ένα θετικό στοιχείο των blogs είναι πως επανέφεραν την ανάγνωση. Άνθρωποι πλέον αφιερώνουν χρόνο για να διαβάσουν, έστω και μέσω οθόνης, διαφορετικές απόψεις και αντικείμενα.

Η οργάνωση των bloggers ως νέα ομάδα πίεσης μπορεί να φέρει σημαντικά αποτελέσματα. Οι φεουδάρχες των υπολοίπων ΜΜΕ βλέπουν τα blogs ως ανταγωνιστές, δαιμονοποιώντας το internet γενικότερα, αφού στην Ελλάδα τουλάχιστον όσοι σταθμοί ασχολούνται, είναι για να το προβάλουν ως μέσο που συμβαίνουν απάτες, ως κρυψώνα παιδεραστών και πορνογραφίας, ως αιτία αυτοκτονιών. Υπό αυτό το πρίσμα καταλαβαίνουμε γιατί στην Ελλάδα το φαινόμενο βρίσκεται ακόμη σε νηπιακό στάδιο. Πολλοί bloggers βλέπουν το νέο μέσο ως δυνατότητα επαγγελματικής ανέλιξης και άλλοι ως τρόπο να περάσουν τον ελεύθερο χρόνο τους. Η κατάσταση θυμίζει τις αρχές του ραδιοφώνου όταν ήταν ερασιτεχνικό. Ωστόσο ακόμη και μέσα στην blog-όσφαιρα υπάρχουν οι "βεντέτες" που κυνηγούν μετά μανίας την επισκεψιμότητα και δημιουργούν κλίκες συμμετέχοντας σε "παιχνίδια δημοτικότητας και κολακείας". Πολλά blogs μοιάζουν με ηλεκτρονικά σουβλατζίδικα, όπου η τσίκνα των ύβρεων και τον αλληλοκατηγοριών σαφώς δεν προωθεί διάλογο, απλά προσελκύει κοινό που θέλει να ξεσπάσει ανωνύμως. Βέβαια υπάχουν και αρκετά αξιόλογα blogs που είναι φάροι διαλόγου και ποιότητας. Τα blogs δεν είναι μόδα. Η κουβέντα γι' αυτά έγινε μόδα. Η χώρα μας είναι ακόμη πολύ πίσω αν σκεφτείτε πως στην Αμερική στις προηγούμενες εκλογές τα blogs έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στην άσκηση πολιτικού λόγου (μάλιστα πολλά από αυτά είχαν εκατοντάδες χιλιάδες επισκέψεις κάθε μέρα).

Αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει είναι ο τρόπος που τα blogs θα διαμορφώσουν (ή διαμορφώνουν) την πολιτική και την επικοινωνία. Στο διαδίκτυο έχουμε μια εικόνα της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας. Ο χώρος και ο χρόνος συμπιέζονται και μετρούν διαφορετικά. Δεν μπορούμε να μένουμε πίσω από μια οθόνη νομίζοντας πως κάνουμε το καθήκον μας απέναντι στην κοινωνία ή τον εαυτό μας. Επίσης κάτι που πρέπει να ξεκαθαρίσει είναι το νομικό πλαίσιο που θα διέπει τα blogs, καθώς δεν μπορεί να επιβληθεί προληπτική λογοκρισία σε κανέναν με όποιο θέμα κι αν ασχολείται με όποιον τρόπο κι αν εκφράζεται. Ούτε βέβαια να υπαχθούν σε νόμους ανάλογους με τον Τύπο ή στο ΕΣΡ. Βέβαια αν και άναρχο το διαδίκτυο, δεν υπάρχει απόλυτη ελευθερία, όλα έχουν όρια. Η νομοθεσία καλύπτει εν μέρει το διαδίκτυο με τις διατάξεις περί ελευθεροτυπίας. Το περιεχόμενο ελέγχεται όπως και να έχει.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι "έχουμε την δύναμη στα χέρια μας". Απ' το να παίζουμε blogo-παίχνιδα και λοιπά ανούσια πράγματα που εκτός διαδικτύου δεν θα ασχολιόμασταν καν, καλό θα ήταν να χρησιμοποιήσουμε ως υπεύθυνοι πολίτες το βήμα που μας δίνεται με έξυπνο τρόπο. Το πρόβλημα είναι πως τα blogs και κατ' επέκταση οι γνώμες και οι θέσεις, είναι όσα τα υποκείμενα. Το προφίλ του μέσου blogger είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, ωστόσο οι περισσότεροι απ' αυτούς είναι κάτοικοι πόλεων, ηλικίας 25-50 και είναι φοιτητές ή εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα. Βέβαια οι εκτιμήσεις είναι γενικευμένες.



Πολύ ανησυχώ ότι το μέλλον των blogs θα είναι συνυφασμένο με αυτό των επιχειρηματιών, που όταν ξυπνήσουν θα το βρουν ως γόνιμο έδαφος. Ήδη αρκετά free-press έντυπα "δανείζονται" κείμενα από blogs. Τα blogs θα εμπορευματοποιηθούν. Το επικίνδυνο σ' αυτό είναι ότι έτσι θα προωθείται όπως στα υπόλοιπα μέσα, η κυρίαρχη ιδεολογία. Ίσως τα ιστολόγια τελικά δημιουργήθηκαν ως ανάγκη για κοινωνικοποίησης κι όχι πληροφόρησης. Όποιος υποστηρίζει ότι του αρέσει να γράφει απλά, μπορεί να τα γράφει σε ένα τετράδιο. Ίσως τελικά όλοι να είμαστε επιδειξίες. Όλοι μας γράφουμε σε blog για να μας διαβάζουν κάποιοι άλλοι άνθρωποι. Αυτή είναι η δύναμη κι η αδυναμία τους μαζί. Μια e-δημόσια σφαίρα όπου ο καθένας εκθέτει την αρρώστια ή το ταλέντο του. Μπορεί κάλλιστα να μετατραπεί σε υστερόβουλο εργαλείο άσκησης προπαγάνδας. Το θέμα περί αξιοπιστίας είναι μεγάλο. Ποιος είναι στην άλλη μεριά της οθόνης; Αξίζει να τον εμπιστευτούμε; Στο internet χάνεις το πρόσωπό σου. Γίνεσαι ένας ανώνυμος μέσα στο πλήθος όπου υποδύεσαι όποιον ρόλο σου αρέσει ανάλογα με την περίπτωση, κατασκευάζοντας ταυτότητες. Έτσι φτάνουμε σε ένα σημείο που συγχέεται το αληθινό με το ψεύτικο, κάτι που μπορεί να περάσει και στην έξω κοινωνία. Στο internet διδάσκεται η επίπλαστη ηθική όπου όλα μπορούν να συμβούν.

Τα blogs μπορούν να γίνουν "επικίνδυνα" για την καθεστηκυία τάξη αν ασχοληθούν με θέματα εκτός ατζέντας, αν πιέσουν για θέματα που προσπερνούν τα υπόλοιπα ΜΜΕ. Αλλιώς κινδυνεύουν να μετατραπούν σε χύτρες με καπάκι αποσυμπίεσης του πολίτη που γράφει για να ξεσπάει, γιατί στην πραγματική ζωή αδυνατεί. Μια e-δημοκρατία λοιπόν, όπου όλοι θα μιλάμε, χωρίς όμως να κάνουμε τίποτα και ζώντας με την ψευδαίσθηση πως συμμετέχουμε στην διαμόρφωση της πραγματικότητας. Όπως και να έχει, στο χέρι μας είναι το πως θα χρησιμοποιήσουμε το ιστολόγιό μας. Μπορούμε να το μετατρέψουμε σε μέρος διαλόγου και προβληματισμού, σε ψυχαγωγικό ή σε αυτοαναφορικό. Η προσοχή μας πρέπει να στραφεί στο να μην μετατραπούμε σε ένα μοναχικό πλήθος που αναλώνεται σε επιδείξεις ελαφρότητας και που συναρπάζεται ως ηδονοβλεψίες με αναπαραστάσεις ζωής. Σημασία έχει να καταλάβουμε πως είναι ένα τεστ ευθύνης με ότι αυτό συνεπάγεται.

Posted in: internet