ΜΗΠΩΣ ΦΟΡΑΣ ΜΑΣΚΑ;

H μάσκα είναι σύμβολο μυστικιστικό. Από αρχαιοτάτων χρόνων, την χρησιμοποιούσαν σε διάφορα έθιμα αλλά και σε θρησκευτικές τελετές διάφορες φυλές και διαφορετικοί λαοί. Αργότερα ταυτίστηκε με το θέατρο και γενικότερα με την απόκρυψη της πραγματικής ταυτότητας. Με την μάσκα ο καθένας γίνεται αυτός που θέλει, μπορεί να δράσει ελεύθερα και να εκφραστεί πιο εύκολα. Η μάσκα αντιπροσωπεύει το χάσιμο του Εγώ πίσω από έναν ρόλο που δίνει άλλοθι, αλλά και που μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε πιο άνετα. Η κάθε μάσκα συμβολίζει μια ταυτότητα και δεν είναι λίγες οι φορές που όλοι μας φοράμε μια μάσκα καθημερινά για να υποδυθούμε έναν ρόλο: στον επαγγελματικό χώρο, σε μια βαρετή κοινωνική υποχρέωση κοκ. Βέβαια ο ρόλος μας επηρεάζει ψυχολογικά και αποκαλύπτει συμπεριφορές που πριν αγνοούσαμε. Ας πούμε, δώστε σε έναν άνθρωπο εξουσία, ο τρόπος που θα την διαχειριστεί φανερώνει κάποια στοιχεία της προσωπικότητάς του. Η μάσκα που θα επιλέξει για να παίξει τον ρόλο του εξουσιαστή, είναι κάποιο κομμάτι του εαυτού του που πριν δεν είχε αλληλεπιδράσει. Με το πρόσωπο φανερό σε όλους, ο σύγχρονος άνθρωπος νιώθει πως συνεχώς κρίνεται από τους άλλους και γι' αυτό φοράει το κουστούμι του καθωσπρεπισμού, σαν προγραμματισμένος από την γλώσσα της Εξουσίας: τα στερεότυπα. Και μόνο το άγχος των συναναστροφών και της συναισθηματικής εμπλοκής με άλλους ανθρώπους τον καθιστά δέσμιο της ματαιοδοξίας.

Οι εμπειρίες και οι συνθήκες μέσα στις οποίες δρα ένα άτομο μεταλλάσσουν από στιγμή σε στιγμή την συμπεριφορά του. Η καταναλωτική κοινωνία μας έμαθε να δίνουμε ταμπέλες σε όλα, χωρίς να αναζητάμε την πραγματική ουσία! Συνηθίσαμε να βάζουμε ταμπέλες ακόμα και στους ανθρώπους, στον ίδιο μας τον εαυτό, επειδή φοβόμαστε την εσωτερίκευση και κατ' επέκταση την εξωτερίκευση. Σκλάβοι ενός κίβδηλου εαυτού που προσαρμόζεται στις επιταγές του περιβάλλοντος μην αφήνοντας χώρο για μια κίνηση που να ξεπερνάει το προβλέψιμο, ένας εαυτός που φτάνει στο σημείο ν' αγαπάει τον ίδιο του τον βιαστή, την μάσκα, τον ρόλο. Ένας εαυτός που προσαρμόζεται στις ανάγκες της μάσκας, αλλοιώνοντας το πραγματικό πρόσωπο. Μάσκες, μάσκες, μάσκες. Αλλάζουν συνεχώς θέση πάνω από το ταλαιπωρημένο πρόσωπο που χάνεται στην λήθη του ποιος ήταν, λες και η εποχή του πραγματικού του εαυτού είναι μια άγνωστη φανταστική περίοδος. Σαν τον τυφλό του Μαρκησίου Ντε Σαντ δένουμε τα μάτια εθελοτυφλώντας, όταν κι αυτός που έχουμε απέναντί μας φοράει μια μάσκα που να μας αρέσει.

Σαν σύντομο τεστ:
-Έχετε χαμογελάσει χωρίς να το θέλετε μόνο και μόνο για να δείξετε ευγενικοί;
-Είπατε καλό λόγο σε κάποιον χωρίς να το εννοείτε;
-Χαιρετίσατε ποτέ κάποιον εγκάρδια σε μια παρέα και με το που απομακρύνθηκε αρχίσατε να μιλάτε γι' αυτόν αρνητικά;
-Ντυθήκατε με ρούχα που δεν σας αρέσουν για να "ταιριάξετε" με μια περίσταση;
-Βρήκατε δικαιολογία απέναντι σε κάποιον φίλο για να κρύψετε κάποια συμπεριφορά σας;
-Προσποιηθήκατε πως συμπαθείτε ένα πρόσωπο μόνο και μόνο επειδή είχατε συμφέρον;
Υπάρχουν πολλές παρόμοιες ερωτήσεις και είμαι σίγουρος πως μπορείτε να σκεφτείτε κι άλλες.

Μια ειδική κατηγορία μάσκας είναι αυτή των ανθρώπων του "μέσου όρου", των φυσικών και απλών ανθρώπων. Αλήθεια όταν μένουν μόνοι τους, ποια μάσκα κρατάνε καθένας τους; Δεν έχω παρά να συμφωνήσω με την φράση του Oscar Wilde, "Το να είσαι φυσικός είναι θεατρινισμός και μάλιστα ο πιο ενοχλητικός που γνωρίζω".
Τελικά οι μάσκες είναι σύμβολο της εποχής. Καθένας φοράει αυτή που τον βολεύει, εκείνη με την οποία νιώθει πιο άνετα. Αρκεί να μην αρχίσουμε σαν ατελείωτο καρναβάλι να βγάζουμε μάσκες που από κάτω θα κρύβουν άλλες μάσκες και στο τέλος ένα πρόσωπο χωρίς χαρακτηριστικά, ένα πρόσωπο tabula rasa όπως όταν γεννηθήκαμε, μόνο που αυτή την φορά θα έχει γεμίσει με το κενό.

Posted in: άνθρωπος,φιλοσοφία