Η γοτθική τέχνη, είναι η τέχνη της τελευταίας φάσης του Μεσαίωνα, αρχές της οποίας εντοπίζονται στην Γαλλία στις αρχές του 12ου αιώνα. Κυρίως ως όρος περιγράφει την αρχιτεκτονική κι αργότερα διευρύνθηκε στην γλυπτική, την ζωγραφική, την ενδυματολογία, ενώ δεν άργησε να πάρει κοινωνικές διαστάσεις, εντάσσοντας την αισθητική της στην καθημεριμή ζωή. Βάση της γοτθικής τέχνης αποτελεί η εμπειρία της φύσης υπό ένα μεταφυσικό πρίσμα. Η τελειότητα σε ότι κατασκευάζει ο άνθρωπος, θεωρείται έκφραση του πνεύματος μέσω του οποίου πλησιάζει το Θείο. Η κομψότητα σε κάθε έκφραση της ζωής, ακόμη κι η εκλεπτυσμένη συμπεριφορά ανάγονται σε τέχνη. Από τον Μεσαίωνα κράτησε τις σκοτεινές δοξασίες της υπαίθρου με τους θρύλους και τα φαντάσματα, τις ιστορίες που μιλούν για την αρχαία λατρεία και την σύγκρουσή της με τον Χριστιανισμό, τον πόνο των γυναικών που κάηκαν στην πυρά της Ιεράς Εξέτασης, αλλά και τις υποβλητικές μελωδίες των Γρηγοριανών Ψαλμών. Ακόμη και ο γερμανικός θρύλος του Νιμπελούγκεν και ο κύκλος του Αρθούρου αποτέλεσαν στοιχεία επιρροής.
Από την Αναγέννηση το gοthic πήρε ελάχιστα στοιχεία. Κυρίως την εμμονή για την πολυτέλεια, το κραυγαλεό ροκοκό και την ανοησία των ανθρώπων απέναντι στην θρησκευτική πίστη. Ακόμη και η μυστικιστική διάσταση των έργων του Da Vinci αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης μεταξύ γότθων με τέτοιου είδους ανησυχίες. Επίσης, η "Θεία Κωμωδία" του Δάντη, τα διαχρονικά έργα "Άμλετ" και "Μάκβεθ" του Shakespeare και το μεγαλόπνοο ποίημα του Milton "Paradise Lost" ήταν μερικά από τα πονήματα που μπορούν να χαρακτηριστούν "γοτθικής" αισθητικής. Ο Διαφωτισμός, έφερε τον ορθό λόγο και τον ρομαντισμό. Ειδικά ο ρομαντισμός κι η γοτθική τέχνη αποτέλεσαν τα υλικά του σημερινού gothic. Ο ρομαντισμός ξεκίνησε στην Αγγλία ως αντίδραση στον άκρατο κλασικισμό, αλλά και την κυριαρχία της επιστήμης που απομόνωσε τον άνθρωπο από τις εσώτερες, ψυχικές του ανάγκες και κατά συνέπεια τον απομάκρυνε από την Φύση. Κατά την περίοδο αυτή συναντάμε έργα όπως το "Christabel" του Coleridge με ξεκάθαρες βαμπιρικές αναφορές, το "Frankenstein" της Mary Shelley, το "Dracula" του Bram Stocker, έργα του Byron, του Goethe με το εκπληκτικό "Faust" να πρωτοστατεί, "Τα Άνθη του Κακού" του Βaudelaire, φυσικά του Πόε, του William Blake, του Dostoyevsky. Για να μην αναφερθούμε στην φιλοσοφία όπως εκφράστηκε από τους Nietzsche και Schopenhauer.
Οι Βικτοριανοί υιοθέτησαν τον αισθησιασμό του ρομαντισμού και συνέχισαν να έχουν μια εμμονή με τον θάνατο, ενώ έμεναν προσκολλημένοι στο δίπολο Καλό-Κακό. Κατά την περίοδο της Βιομηχανικής Επανάστασης, ο κόσμος άλλαξε μορφή. Από αυτή την εποχή το gothic κράτησε την στροφή προς τον αποκρυφισμό, την Λογοτεχνία του Φανταστικού και τους καταραμένους ποιητές. Ο μεγάλος αποκρυφιστής Alister Crowley ήταν η αιτία αναζωπύρωσης του ενδιαφέροντος για λατρείες και για το υπερφυσικό. Φυσικά η Λογοτεχνία βρήκε τον κύριο εκφραστή του τρόμου, στο πρόσωπο του Lovecraft, αλλά και του Oscar Wilde, ενώ το πιο gothic θεατρικό έργο μπορεί να χαρακτηριστεί το "Φάντασμα της Όπερας" του Gaston Leroux που γράφεται αυτή την περίοδο. Θα μπορούσαμε να περιγράψουμε το gothic ως μια παρακμάζουσα αριστοκρατία, που απολαμβάνει όμως την παρακμή αυτή.
Στον 20ο αιώνα, ο κινηματογράφος παίρνει σκυτάλη με τις ταινίες τρόμου που αγγίζουν πολύ την σύγχρονη gothic αισθητική, όπως το "Nosferatu" του Murnau, το "Μetropolis" και η "Έβδομη Σφραγίδα". Φυσικά ο Tim Burton (με πολλές ταινίες) και ο Coppola με την μεταφορά του "Δράκουλα" στο κινηματογραφικό πανί, το Hellraiser, το "Interview with a Vampire" της Anna Rice, αλλά και οι ταινίες της Hammer Horror και του Hitchcock αποτέλεσαν σημεία αναφοράς όσο αφορά την σκοτεινή ατμόσφαιρά τους. Ακόμη και στα κόμικ συναντάμε gothic προσπάθειες με τα "Sandman" και "Crow". Φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει κι ο σπουδαίος εικαστικός H.R. Giger αλλά κι ο McKean. Στις τηλεοπτικές σειρές συναντάμε το "Addam's Family" και "The Munsters" που μάλιστα γνώρισαν επιτυχία, ενώ και τα επιτραπέζια παιχνίδια ρόλων έχουν την gothic αντιπροσώπευσή τους με το "Vampire: The Masquerade".
Στην ελληνική πραγματικότητα ο Καρυωτάκης κι η Πολυδούρη είναι ποιητές με "gothic" αισθητική, οι οποίοι παιδιά της εποχής τους εξέφρασαν το πένθος όχι κλαψουρίζοντας, αλλά αρνούμενοι το λιγότερο, το αγοραίο, το ευτελές. Ο Έρωτας κι ο Θάνατος είναι οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος για την gothic κουλτούρα. Είναι και στην ψυχολογία τα δύο ένστικτα που κινητοποιούν και παραλύουν, ανάλογα πως θα το δει κανείς.Στην σύγχρονη ζωή όπου οι άνθρωποι στιβάχτηκαν στις μεγαλουπόλεις, δεν υπάρχουν νεκροταφεία και καθεδρικοί ναοί, σκοτεινά δάση και κάστρα. Ο Έρωτας πλέον λαμβάνεται υπόψη μόνο με την υλική του υπόσταση, οι άνθρωποι χωρίζουν μέσω sms και ζουν με κεκτημένη ταχύτητα. Δεν έχουν χρόνο να σκεφτούν, μετατρέπουν την θλίψη σε φετίχ και τον πόνο μόνο ως λόγο για να ξεφύγουν απ' την πλήξη που απλόχερα προσφέρει η καθημερινότητα. Πολλοί χαρακτηρίζουν όσους ασπάζονται τον τρόπο ζωής και ένδυσης του gothic "παραιτημένους απ' την ζωή". Δεν είναι αλήθεια, γιατί Ζωή δεν είναι τα προκατασκευασμένα κριτήρια, που εύκολα αγοράζει κανείς μέσα απ' το πλήθος χωρίς να ρωτά , καθότι φοβάται το βάρος της γνώσης.
Αρκετοί βεβαίως υπό τον gothic μανδύα ντύνουν τις εφηβικές κρίσεις θυμού και θλίψης, όμως αν το καλοσκεφτούμε, όλοι ζούμε σε ένα εικονικό σύμπαν που καθημερινά βιώνουμε την "Πτώση", αλλά χωρίς ίχνος ρομαντισμού.
Το αφιέρωμα θα συνεχιστεί σε ένα ακόμη μέρος, όπου θα καλύψουμε αποκλειστικά την μουσική ταυτότητα του gothic. Η περιπλάνηση στο Βασίλειο των Σκιών γίνεται έξω απ' τον Χρόνο.
"...Όταν εκφέρουμε την λέξη "ζωή" πρέπει να γίνει κατανοητό ότι δεν αναφερόμαστε στη ζωή όπως την γνωρίζουμε από την εξωτερική επιφάνεια των γεγονότων, αλλά εννοούμε εκείνη την εύθραυστη, ασπαίρουσα εστία, το κέντρο το απροσπέλαστο για τις μορφές." - Αντονέν Αρτώ
12 σχόλια:
Το γκόθικ έχει τόσες προεκτάσεις και εκφάνσεις και όμως ως τώρα πρόκειται για ένα πολύ περιεκτικό αφιέρωμα!Αναμένω την συνέχεια...
Υ.Γ: Σούπερ το νέο layout!Πολύ ωραία η αλλαγή!
Δε σχολιάζω τα γκόθικ (όπως και την άλλη φορά). Το layout όμως άπαιχτο. Μην το αλλάξεις με τίποτα! Καλή βδομάδααα
Εμένα μου αρέσει!!! Και δεν μπορώ να καταλάβω γιατί να είναι παρατημένος από τη ζωή ένας που ασπάζεται το goth style και όχι ένας του Prada style!Καλημέρα και θα ήθελα ...περισσότερη συνέχεια.
@awakened:Προσπαθώ να βάλω όσα στοιχεία μπορώ το δυνατόν πιο επιγραμματικά αλλά και περιεκτικά. ΥΓ.Thank u!@mad:Νομίζω φίλτατε mad πως έχεις λανθασμένη άποψη για το gothic. Δηλ πέρα της εμφάνισης υπάρχουν τόσα πράγματα ν' ασχοληθεί κανείς, στην Τέχνη, την Λογοτεχνία κτλ που το πως μπορεί να ντύνεται κάποιος είναι το τελευταίο που θα έπρεπε να μας απασχολεί...Το layout μου βγήκαν τα μάτια να το αλλάξω κι επειδή το τζιν είναι το αγαπημένο μου ρούχο...δεν θα το αλλάξω! Την καλησπέρα μου!!!@radio marconi:Συμφωνώ απολύτως! Δηλ η "πολιτικώς ορθή" κι αποδεκτή εμφάνιση του Prada και του D&G δεν είναι υποκριτική κι επιφανειακή, μόνο και μόνο επειδή ταιριάζει στην συντηρητική αισθητική(που στο φινάλε ποιος την καθορίζει); Η συνέχεια ετοιμάζεται...μες την βδομάδα! Καλό απόγευμα.
Πολύ σωστός...Αν και πλέον (εξωτερικά) είμαι ένας gothάς που έχει βγει σε σύνταξη, κάποτε είχα γράψει (από διάφορες πηγές) κι εγώ ένα αφιέρωμα, στο στέλνω σε e-mail :P Και χρησιμοποίησε ότι γουστάρεις, αν και δεν νομίζω να βρεις κάτι που να μην το γνωρίζεις, χεχεχε!Κρίμα ρε γμτ, αλλα πλέον το gothic στην Ελλάδα (ίσως και παγκόσμια)ταυτίζεται με το eyeliner , τα πρόσθετα φωσφοριζέ extention στα μαλλιά, και αναγκαστικά σε ποτάκι σε Underworld ή DarkSun. Ενω το Gothic ειναι η αποδοχή του διαφορετικού, ο μέσος Gothάς μένει στο εγώ του ως ανώτερος και κρατά αποστάσεις από οτιδήποτε διαφορετικό. Πρέπει να είσαι "ψαγμένος" και οι κοπέλες αναλώνονται στα hitάκια που παίζει το εκάστοτε κλαμπάκι και όλες είναι μελλοντικά "alternative models".Μάλλον δεν θα μπορέσω να δω το 3ο μέρος...τα λέμε... :)
Υπάρχει και το παρατραβηγμένο gothic, που φτάνουνε σε άλλα…. Αλλά το gothic από μόνο του ,είναι σημαντικό να πούμε πως δεν έβλαψε κανέναν. Μάλλον βοήθησε. Είναι πιστεύω ,το μυστήριο του ,η μορφική υπόσταση που του δίνουνε (,οι θρησκείες, οι παραδόσεις, γενικά προκαταλήψεις,)καμιά φορά που ενοχλεί, ή φοβίζει. Κάτι σημαντικό που φημίζετε γενικά το gothic είναι το συναίσθημα , “δέος” που προκαλεί. Δηλαδή κάτι που σε τραβά έντονα να το πλησιάσεις ,αλλά ταυτόχρονα σε φοβίζει. Ωραία τα εξηγάς ,με έχεις καλύψει στο θέμα και νόμιζα ότι ήμουνα ο μόνος ξερωόλας. Στο είπα και την περασμένη φορά, το μπλοκ σου είναι απαράδεχτα σοφό : ). Θαυμάσια δουλειά και επειδή ξερώ από πρώτο χέρι τι θα πει έρευνα σε συγχαίρω. Συνέχισε να μας εμπλουτίζεις με γνώσεις που δεν κατέχουμε και μας ξεφεύγουν.
@balidor:Δεν έχεις κι άδικο. Στην Ελλάδα όλα τα ρεύματα και οι τάσεις εξάλλου, περνούν με μια δόση επαρχιωτισμού. Όσοι τα ασπάζονται πολλές φορές δεν ξέρουν το γιατί ούτε εμβαθύνουν. Δυστυχώς το eyeliner και τα λοιπά επιφανειακά στοιχεία τα συναντά κανείς αρκετά. Πχ μια μπορει να νομίζει ότι είναι γοτθού μόνο και μόνο επειδή ακούει...Him και Evanescence!Μπορεί κάποιος/α να είναι χωρίς να ντύνεται εκκεντρικά ή χωρίς να ακούει gothic μουσική. Alternative models ε; Χα χα! Πόσο δίκιο έχεις! ΥΓ.Ευχαριστώ για το mail! ΥΓ2.Kαλή επάνοδος και καλός πολίτης(αν και νωρίς)!@sideras:Σωστά. Όλα τα "εναλλακτικά" μπαίνουν στην βιομηχανία πλέον. Το gothic ίσως και να εκφράζει μια λανθάνουσα μορφή σεξουαλικότητας, γι' αυτό ελκύει αλλά και απωθεί ταυτόχρονα(ίσως εκπροσωπεί το δίπολο Έρωτας-Θάνατος άψογα). Ευχαριστώ για τα καλά λόγια αδελφέ! Θέλω κάθε θέμα να φαίνεται ότι γίνεται με μεράκι και χαίρομαι που υπάρχουν άνθρωποι που το καταλαβαίνουν :)Καλημέρα!
Καλησπερα..Το σχόλιο του marconi με κάλυψε απόλυτα!! Συνέχισε με το ίδιο μεράκι .. όντως φαίνεται!
Kαλησπέρα! Χαίρομαι που συμφωνούμε. Ο δηθενισμός είναι το χειρότερο.Να' σαι καλά! Συνεχίζω χεχε!Ελπίζω να σε καλύψει και το μουσικό κομμάτι.
mprao simfwnoume se polla sinexise etsi!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!lege kai alla tetoia
Τα προσεχή κείμενα θα σε καλύψουν πιστεύω. Ετοιμάζεται αφιέρωμα για Moonspell...
Δημοσίευση σχολίου