Ο νέος τύπος ανθρώπου είναι ο homos consumus . Δεν θεωρώ ότι είναι κακό να καταναλώνει κανείς απ' την στιγμή που υπάρχουν κάποιες υλικές ανάγκες προς ικανοποίηση. Ακόμα και οι μικρές πολυτέλειες που μπορεί ο καθένας μας να επιτρέψει στον εαυτό του δεν είναι απαραίτητα κακές. Το πρόβλημα ξεκινάει από αλλού και είναι θέμα παιδείας. Παρατηρώ τους ανθρώπους σε κεντρικούς δρόμους της Αθήνας. Άδεια βλέμματα, εγωπαθή συμπεριφορά. Μας δίδαξαν πως οι κανόνες υπάρχουν για να επιβεβαιώνουν τον κάθε πόλο κάθε εξουσίας. Στο σχολείο μας έκαναν να πιστέψουμε πως η γνώση είναι μία και δεδομένη, άρα μη αμφισβητήσιμη. Μας εκπαιδεύουν στο να θεωρούμε το άτομο και το σύνολο ως ξένα μεταξύ τους. Αυτό που δεν κάνει το ελληνικό σχολείο και η ελληνική κοινωνία είναι να προκρίνουν την χαρά της δημιουργίας. Το Σύστημα δεν θέλει να γνωρίζουμε την απλή αλήθεια...ότι οι εσωτερικές και εξωτερικές παραστάσεις μας, χτίζουν την ποιότητα ζωής. Ο καθένας μπορεί μόνος του να αυτοπροσδιοριστεί και να καθορίσει την ταυτότητά του, χωρίς να περιμένει κάποιο φυλλάδιο οδηγιών χρήσης για το πως θα ζήσει.
Πλέον κάθε άτομο προσπαθεί να νοηματοδοτήσει την ζωή του. Προσπαθεί να ξεχωρίσει από τους άλλους. Για να τα καταφέρει ψάχνει μακρυά από την καθημερινότητα, τα εχθρικά εργασιακά περιβάλλοντα και την διασκέδαση καρμπόν των clubs όπου όλοι ανταλλάσσουν το ψέμα ότι όλα είναι καλά. Στην προσπάθεια να διαφέρει το βοηθούν οι διαφημίσεις, που του παρέχουν ένα υποκατάστατο της ικανοποίησης. Οι διαφημίσεις δημιουργούν όλες αυτές τις επίπλαστες ανάγκες αλλά και την βεβαιότητα πως αν τις ικανοποιήσουμε θα είμαστε ευτυχισμένοι. Οι διαφημίσεις είναι ο εχθρός της λογικής. Ο ύπνος της λογικής πάντα γεννάει τέρατα. Έτσι τα αντίδοτα των διαφημίσεων υπόσχονται πως η αγορά του τάδε προιόντος θα συνδεθεί με αυτοπραγμάτωση και κοινωνική αποδοχή.
Εδώ παγιδεύεται το απαίδευτο ον που μη έχοντας νιώσει την χαρά της δημιουργίας, για να κατευνάσει την ανασφάλειά του τρέχει στα ράφια, βρίσκοντας προσωρινά καταφύγιο. Το κενό βέβαια μεγαλώνει όσο αυξάνονται τα αντικείμενα γύρω του. Η ρήση της εποχής είναι "καταναλώνω άρα υπάρχω". Οι άνθρωποι προσπαθούν να αναδείξουν το άτομο ή την θέση τους με την απόκτηση αγαθών που έχουν συμβολική σημασία. Η κουλτούρα της κατανάλωσης δεν σταματάει βεβαίως εδώ, αλλά επεκτείνεται από την βιτρίνα ενός καταστήματος μέχρι τον κάδο απορριμάτων. Έχουμε γεμίσει ακόμα και με χώρους διασκέδασης, φαγητού ή ποτού που προωθούν συγκεκριμένο life-style. Περνούν εμμέσως πλην σαφώς το μήνυμα ότι για ν' αποκτήσεις ταυτότητα πρέπει να πληρώσεις. Σαν να σου ψιθυρίζει ένα σιλικονούχο μοντέλο στο αυτί ότι "αν δεν έχεις βρει την θέση σου στον κόσμο, πλήρωσε και θα σου βρούμε εμείς μία". Τα αντικείμενα πλέον δεν έχουν καμία χρηστική αξία παρά μόνο επιφανειακή επίδειξη, το ίδιο δηλαδή με τους κατόχους τους. Η ομορφιά δεν αγοράζεται! Κανένα ρούχο δεν θα σας κάνει όμορφους. Η επικοινωνία δεν αγοράζεται! Κανένα ξανθό νυμφίδιο που φοράει φουστίτσα δεν είναι πιο σημαντικό από την πραγματική επαφή με τον σύντροφό μας.
Το life-style είναι παντού, έχει διαποτίσει ακόμα και την μουσική, την κουλτούρα, την πολιτική, ενώ οι εναλλακτικοί τρόποι έκφρασης και ύπαρξης παραμένουν παραγκωνισμένοι κι εντέχνως κρυμμένοι. Ο illustration κόσμος του καταναλωτισμού παραμένει ένας πειρασμός
για μια κοινωνία που ακολουθεί το δόγμα "βγάλε χρήμα κι άλλο χρήμα, αγόρασε, υπάκουσε". Το δηλητηριώδες αέριο της καταναλωτικής κουλτούρας εκμεταλλεύεται το υπαρξιακό κενό πολλών ανθρώπων που προσπαθούν να ταυτιστούν με τους άλλους.
Το πραγματικό αντίδοτο είναι η γνώση, ένας άνθρωπος καθορίζεται απ΄την καλλιέργεια του, την νοοτροπία και τον πολιτισμό του, όχι από το "έχειν". Ας αντικαταστήσουμε λοιπόν την λήθη και την εγωπάθεια με την απλότητα και την αληθινή ομορφιά, αυτή που ο καθένας κρύβει μέσα του. Αυτός είναι ο δρόμος για μια πραγματικά ποιοτική ζωή. Κανένα προιόν δεν θα είναι ποτέ αναντικατάστατο. Ο εαυτός μας όμως είναι, γι' αυτό μην τον χάσουμε στην χωματερή των διαφημίσεων, των "must" και της μετριότητας που μηρυκάζουν τα media και οι ιερείς τους. Η Ζωή άλλωστε είναι μια επιχείρηση που δεν βγάζει ποτέ τα έξοδά της.
Κυριακή 23 Σεπτεμβρίου 2007
HOMO CONSUMUS
11 σχόλια:
Ένας σοφός είπε:Αν είμαι όλα όσα έχω και αν όλα όσα έχω χαθούν, τότε ποιός είμαι;Δεν νομίζω ότι υπάρχει πιο ταιριαστή φράση για το φαινόμενο του καταναλωτισμού.Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν κατα νου ότι μπορούν ν'αγοράζουν και ν'αγοράζουν και ν'αγοράζουν αλλά όταν πάνε το βράδυ για ύπνο μένουν αυτοί και ο εαυτός τους και αν αυτό δεν μπορεί να τους γεμίσει υπάρχει σοβαρό πρόβλημα.Πολύ ωραίο άρθρο!!
MarkΠολύ καλό τα περί homos consumus. Πάντως οφείλω να επισημάνω ότι η πλήρης αποδόμηση πάντα φαντάζει απωθητική. Βεβαίως, ο καθένας κρίνεται για το πως "βιογραφεί" τη ζωή του. Προσωπικά, αρέσκομαι στην ιδέα να διαχειρίζομαι την αλλοτρίωση μου. Συνήθως, αποτυγχάνω βέβαια.
Φίλε Ευάγγελε ,η αναδόμηση είναι το ευκταίο όχι η αποδόμηση. Δυστυχώς οι περισσότεροι βιογραφούν την ζωή τους μ' ένα σύνολο από προβλεπόμενες τάσεις και συμπεριφορές. Ο αυτοπροσδιορισμός είναι η ουσία όχι η απαίτηση. Λυπάμαι όταν βλέπω μορφωμένα παιδιά 20-25 ετών να προσκυνούν την κουλτούρα των μπουζουκοφραπεδόμυαλων και παράλληλα ν' αγνοούν ή ακόμα χειρότερα να αποκλείουν άτομα που δεν ασπάζονται τα ίδια...ήθη. Λυπάμαι που δεν εξάγουμε πολιτιστικά προιόντα και κουλτούρα, παρά μόνο ακολουθούμε...Υπάρχει άραγε μέσος όρος ; Θα επανέλθω...
Αδελφέ με αυτό το κείμενο είπες όσα προσπαθώ να πω σε φίλους και γνωστούς τόσο καιρό αλλά δεν έβρισκα τα σωστά λόγια. Με εκφράζεις απόλυτα
Συμφωνώ απόλυτα, αν και δεν πιστεύω ότι είναι εύκολο για κανέναν άνθρωπο, ανεξαρτήτως μορφωτικού και νοητικού επιπέδου να απαρνηθεί την κουλτούρα του καταναλωτισμού!Σε μία απρόσωπη, αδιάφορη και μοναχική κοινωνία η υπέρκατανάλωση ίδιων προϊόντων δημιούργει την αίσθηση του "ανήκειν" που όλοι την έχουμε ανάγκη!
@alekos:Δυστυχώς είναι δύσκολο να περιγράψουμε πολλές φορές κάτι που είμαστε κομμάτι του. Κι ακόμα δυσκολότερο για τους άλλους να μας καταλάβουν , όταν μάλιστα δεν πιστεύουν στην ύπαρξη κανενός "Matrix"@e.a :Επειδή ίσως η δημοκρατία του μέλλοντος βασίζεται στο τι αγοράζουμε, καλύτερα να συνειδητοποιήσουμε πως τα χρήματα είναι η ψήφος μας. Ότι δεν μας αρέσει ας μην το στηρίζουμε κι ας καταλάβουμε πως οι καταναλωτές έχουμε μεγάλη δύναμη. Δεν είναι τυχαίο πόσα μπουκοτάζ έχουν αλλάξει την συμπεριφορά εταιρειών.Σίγουρα είναι δύσκολο να ξεφύγει κανείς απ' την παγίδα αυτή , αλλά κανείς πόλεμος δεν κερδίθηκε αναίμακτα.
"Οποιος δεν καταναλώνει είναι εχθρός της Αμερικής"
Aυτή η φράση είναι ενδεικτική του πολιτισμικού ιμπεριαλισμού και της αίσθησης κυριαρχίας που έχουν οι Αμερικανοί...
"Στις σακούλες των σούπερ μάρκετ κουβαλάμε τα κεφάλια μας"Το είχα δει γραμμένο σε ένα αναρχικό πόστερ και μου έκανε εντύπωση το πόσο εύστοχα και άμεσα χαρακτήριζε τον μέσο ανίδεο καταναλωτή.Μάλλον το πόστερ πέρασε απαρατήρητο.. οι περισσότεροι δεν παίζει να το κατάλαβαν...
Πολύ έξυπνο και ουσιαστικό το σύνθημα. Αν σκεφτείς πόσοι άνθρωποι επηρεάζονται από την διαφήμιση και αγοράζουν παθητικά ότι βλακεία τους πλασάρουν...Δεν ξέρω αν το κατάλαβαν, μπορεί να μην το πρόσεξαν καν. Όπως και το "φάτε σκατά κερνάει το κράτος" ή το "το lifestyle είναι μαγικό, σε κάνει νούμερο από μηδενικό" ;)
@Azargel:Να προσθέσω κι ένα σύνθημα σε τοίχο της Αθήνας: "Μην σκοτώνετε τα κουνούπια, οι τράπεζες σας πίνουν το αίμα"...ότι πρέπει για τα ζόμπι των δανείων.
Δημοσίευση σχολίου