ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΙ ΕΑΥΤΟΙ

Η ατομική ανάπτυξη, παιδεία, η κοινωνική μηχανή και ο αναγκαίος σχεδόν κομφορμιστικός της χαραχτήρας «συνωμοτούν» για και φέρουν το άτομο αντιμέτωπο με κρίσιμες επιλογές. Τι επάγγελμα να διαλέξει; Ποιον τρόπο ζωής να ακολουθήσει; Ποιες αξίες; Τι είδους σχέσεις να αναπτύξει με τους άλλους, πώς και γιατί να κάνει κάποιες επιλογές και όχι κάποιες άλλες. Ο κόσμος μας είναι συνήθως πολύ περιορισμένος ως προς την δυνατότητα πραγματοποίησης διαφορετικών επιλογών. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουμε κάνει ήδη τις επιλογές μας και έχουμε αποδεχτεί κάποιους συγκεκριμένους ρόλους και πλαίσια κίνησης μας, ώστε η επιλογή μια ταυτότητας σ' ένα ενήλικο άνθρωπο αντίθετα από ότι ένα παιδί δεν είναι πια το ζητούμενο. Ο ενήλικας συνήθως έχει μια συγκεκριμένη ταυτότητα και μάσκα που έχει φορέσει στον εαυτό του και έχει ταυτιστεί μαζί της. Αντίθετα με τα χρόνια της παιδικής μας ηλικίας όπου μπορούσαμε να ταυτίσουμε τον εαυτό μας με διάφορες μάσκες και ρόλους. Kάποιοι άνθρωποι τώρα, μετά το πέρασμα της παιδικής του ηλικίας έχουν την τάση να παραμένουν ακόμα παιδιά και να μην έχουν αποδεχθεί κάποιον συγκεκριμένο κοινωνικό ρόλο όπως οι περισσότεροι ενήλικες. O ψυχολόγος Erik Εrikson υποστηρίζει ότι συνήθως αυτή η τάση συναντάται στους δημιουργικούς ανθρώπους οι οποίοι παρατείνουν όσο μπορούν την περίοδο διάχυσης της ταυτότητας τους και αυτό γιατί η φαντασία τους προσφέρει μια μεγάλη γκάμα και φάσμα δυνατοτήτων, ώστε δεν είναι εύκολο για αυτούς να αποφασίσουν να επιλέξουν ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής με ένα συνεκτικό πρότυπο. Η διάχυση ταυτότητας είναι δυσάρεστη συνήθως για αυτά τα άτομα. Είναι λιγότερο επώδυνο και κουραστικό να καταλήξει κάποιος σε μια συγκεκριμένη άποψη και να οργανώσει με συνέπεια την ζωή του. Όμως από την άλλη μεριά, η επιλογή ταυτότητας, συνεπάγεται την απόρριψη πολλών άλλων πιθανοτήτων, εκδοχών ή προοπτικών για την ζωή μας. Αυτό ο William James το λέει εύστοχα “εγκαταλελειμμένο” ή “δολοφονημένο” εαυτό. Τι κάνουμε δηλαδή όταν δεχόμαστε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό ρόλο και μάσκα; Στην ουσία σκοτώνουμε τους άλλους εαυτούς μας.

Στο βιβλίο "The Diceman" ο κεντρικός ήρωας ελέγχει την ζωή του και ακολουθεί τις πιθανές επιλογές που παρουσιάζονται στο μυαλό και την ζωή του όχι με βάση τον εαυτό του,αλλά με βάση την βοήθεια της τύχης. Σε κρίσιμες λοιπόν αποφάσεις της ζωής του, καταγράφει τις δυνατές επιλογές του, στις οποίες περιλαμβάνει και όσες ο ίδιος δε θα τις ακολουθούσε ποτέ του υπό άλλες συνθήκες και καθορίζει την ενέργεια του ρίχνοντας τα ζάρια. Αυτό δεν είναι τόσο τρομερό όσο ακούγεται ίσως σε κάποιους, πολλοί από μας το κάνουμε αυτό στις ζωές μας άσχετα αν είναι ένας λιγότερο τυποποιημένος τρόπος. Αλλάζοντας πχ δουλειά, κατοικία, τρόπο ζωής ή προσπαθώντας να αλλάξουμε συνειδητά τον τρόπο που αντιδρούμε, αισθανόμαστε κτλ ώστε να ξεφύγουμε από την υπερβολικά περιχαρακωμένη ταυτότητά μας. Το βιβλίο"The Diceman" είναι συγκλονιστικό από αυτήν την οπτική και ανάλυση. Προσπαθεί να μας επιφέρει μια ρήξη με το “οικείο” μας εαυτό, ως προς τις επιλογές στο κοινωνικό πλαίσιο εδώ βέβαια ,αλλά μπορεί να πάρει και με συνεχόμενη πορεία, μορφή και νόημα ως προς τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε, καταλαβαίνουμε και αντιδρούμε απέναντι στην ίδια την πραγματικότητα. Ο άνθρωπος αυτός(ο ήρωας του βιβλίου) ακολουθώντας παράλληλα και συγχρόνως διαφορετικές επιλογές, αντιδράσεις και κατά συνέπεια διαφορετικές μάσκες και προσωπικότητες του Εγώ μας, αντιλαμβάνεται ότι η ίδια η ιδέα μας για τον εαυτό μας, η μάσκα που έχει κολλήσει πάνω μας δεν είμαστε στην ουσία εμείς όπως νομίζουμε, αλλά απλά, μια από τις πολλές μάσκες και πιθανούς εαυτούς που έχουμε επιβάλει οι ίδιοι στον εαυτό μας. Εσύ δεν είσαι Εσύ. Ο Εαυτός σου δεν είναι ο Εαυτός σου. Η Μάσκα που φοράς δεν είναι ο πραγματικός Εαυτός σου. Είναι μια πιθανή και “πλειοψηφική” συνεκδοχή των πολλαπλών και άπειρων ίσως εαυτών μας, που έχει επιβληθεί πάνω στους άλλους εαυτούς μας και παίζει ένα θεατράκι μαζί μας με το οποίο εμείς στο τέλος, από την διαρκή αυτή “παράσταση” και προβολή του πάνω μας, ταυτιζόμαστε και νομίζουμε ότι είμαστε εκείνος. Πρόκειται για ένα παιχνίδι με καθρέφτες. Ένας τρόπος διαφυγής μας και συνειδητοποίησης από αυτήν την ασυνείδητη ταύτισή μας με ένα συγκεκριμένο Εγώ είναι η μέθοδος που πραγματεύεται το μυθιστόρημα "The Diceman" ή ακόμα και η ίδια η ανάγνωση του μας βοηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση κατανόησης του γεγονότος αυτού.

Μπορούμε να πούμε,πώς το περιεχόμενο της συνείδησης μας είναι κατά μεγάλο μέρος,πλαστό και απατηλό και δεν αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα. Η συνείδηση δεν είναι κάτι το επιθυμητό.Μόνο αν η κρυμμένη πραγματικότητα(εκείνη που είναι ασυνείδητη)αποκαλυφθεί κι έτσι δεν είναι πια κρυμμένη έχει επιτευχθεί κάτι αξιόλογο. Τα περισσότερα από όσα υπάρχουν στην συνείδηση μας είναι «ψεύτικη συνείδηση» και η κοινωνία είναι αυτή που μας γεμίζει με αυτές τις πλαστές και μη πραγματικές ιδέες…». Πολλά από τα θέλω μας και επιλογές μας αλλά και συμπεριφορές μας κατ' επέκταση, δεν είναι τίποτα άλλο παρά επιβολές της κοινωνικής διαμόρφωσης μέσα στην οποία κινούμαστε. Πολλά μυστικά και αόρατη μέχρι πρωτινός Γνώση, μπορούν να αποκαλυφθούν μπροστά στα μάτια μας σε σχέση με τα μυστήρια του Εαυτού μας και του Κόσμου που μας περιβάλει αν έχουμε μια διάθεση εξερεύνησης και αναζήτησης απέναντι σε μας τους ίδιους. H εξερεύνηση και αναζήτηση των άγνωστων πτυχών του Εαυτού-τών μας, είναι ένα «σκάψιμο» στα ενδότερα η οποία μπορεί να μας φέρει τελικά σε επαφή με την αυτοπραγμάτωσή μας. H λέξη της αυτοπραγμάτωσης ίσως φαντάζει βαρύγδουπη για κάποιους, αλλά δεν σημαίνει παρά να είσαι ο Εαυτός σου. Αυτό που εσύ πραγματικά στα βάθη της Καρδιάς σου θέλεις, με γενναιότητα και υπευθυνότητα, με ότι συνέπειες ακόμα αυτό μπορεί να επιφέρει.

(Πηγή: Αντιδόγμα)

Posted in: ψυχολογία